این مفهوم در حسابداری به معنای رویههای حسابداری است. رویههای حسابداری (Accounting Policies) عبارتاند از اصول، مبانی، مفروضات، قواعد و روشهایی که یک واحد تجاری برای ثبت، اندازهگیری، ارائه و افشای اقلام صورتهای مالی خود بهکار میگیرد. این رویهها در چارچوب استانداردهای حسابداری و با هدف دستیابی به ارائهای منصفانه و قابل اتکا از وضعیت مالی و عملکرد واحد تجاری انتخاب و اعمال میشوند.
ویژگیها و اهمیت:
رویههای حسابداری شامل طیف گستردهای از تصمیمات فنی هستند که بر نحوهی گزارشگری مالی اثر مستقیم دارند. از جمله مصادیق رویههای حسابداری میتوان به روش استهلاک داراییها (خط مستقیم یا نزولی)، روش ارزیابی موجودیها (فایفو، میانگین موزون)، مبنای شناسایی درآمد (مبنای تعهدی یا نقدی)، و نحوهی برخورد با هزینههای تحقیق و توسعه اشاره کرد. اهمیت این مفهوم در آن است که رویههای منتخب، نقش کلیدی در تعیین نحوهی شناسایی و گزارشگری درآمد، هزینه، دارایی و بدهیها دارند و در نتیجه، تصمیمات استفادهکنندگان صورتهای مالی را تحتتأثیر قرار میدهند. استفاده از رویههای حسابداری یکنواخت و شفاف، به مقایسهپذیری اطلاعات مالی در طول زمان و بین واحدهای تجاری مختلف کمک میکند. واحد تجاری در انتخاب رویههای حسابداری باید استانداردهای حسابداری لازمالاجرا را رعایت کند. در مواردی که برای یک موضوع خاص، استاندارد مشخصی وجود نداشته باشد، مدیریت واحد تجاری باید با بهرهگیری از قضاوت حرفهای و با در نظر گرفتن اهداف گزارشگری مالی، رویهای را انتخاب کند که منجر به ارائهی وفادارانه از واقعیتهای اقتصادی شود. این انتخاب باید به گونهای باشد که اطلاعات مالی حاصل از آن، خصوصیات کیفی اطلاعات مفید نظیر مربوط بودن، قابل اتکا بودن، قابل مقایسه بودن و قابل فهم بودن را تأمین کند. برای این منظور بندهای 9 و 10 و 11 استاندارد حسابداری شماره 34 الزاماتی را مقرر نموده است. تغییر در رویههای حسابداری تنها در صورت وجود الزامات استانداردهای جدید یا بهبود در ارائهی اطلاعات مالی مجاز است. در چنین مواردی، واحد تجاری باید آثار مالی ناشی از تغییر را بهدرستی محاسبه کرده و در صورتهای مالی دورهی جاری و سنوات گذشته، منعکس و افشا نماید. عدم افشای صحیح تغییرات میتواند منجر به گمراهی استفادهکنندگان و کاهش شفافیت گزارشهای مالی گردد. در نهایت، افشای روشن و کامل رویههای حسابداری در یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی، یکی از ارکان اصلی شفافیت و پاسخگویی مالی محسوب میشود و مبنای اعتماد استفادهکنندگان به گزارشهای مالی واحد تجاری را تقویت میکند.
گردآوری، ترجمه و تدوین:
دکتر سید محمد باقرآبادی
انجمن حسابداران خبره ایران
نوآوری در اندیشه، پیشرو در عمل