معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در برنامه گفت وگوی ویژه خبری گفت: باید پذیرفت که زیرساخت تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران برچیده شده است اما در این میان دو مشکل وجود دارد، نخست اینکه بازگشت تعاملات به شرایط پیش از تحریم، ذاتاً امری زمان بر است و دومین مشکل در این باره عهدشکنی طرف مقابل و به خصوص طرف آمریکایی است.
به گزارش انجمن حسابداران خبره ایران، به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی، سید عباس عراقچی شامگاه شنبه 14 فروردین 1395 در برنامه گفتگوی ویژه خبری با اشاره به این نکته که طرف مقابل به تعهدات خود در زمینه لغو تحریم‌ها و موارد مصوب در قطعنامه شورای امنیت بر روی کاغذ عمل کرده است، گفت: باید پذیرفت که زیرساخت تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران برچیده شده است اما در این میان دو مشکل وجود دارد، نخست اینکه بازگشت تعاملات به شرایط پیش از تحریم، ذاتاً امری زمان بر است و دومین مشکل در این باره عهدشکنی طرف مقابل و به خصوص طرف آمریکایی است.
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در این برنامه بر رفع تحریم سوئیفت تأکید کرد و گفت: سوئیفت شرکت خصوصی و سامانه ای است که به واسطه آن مبادلات مالی انجام می‌شود برهمین اساس بانک‌ها پس از رفع تحریم ها مجاز شدند تا به این سامانه متصل شوند اما اتصال به این سامانه نیاز به زمان داشت و مسایل فنی بسیاری باید به مرور حل می شد برای مثال نصب نرم‌افزارها بر روی دستگاه‌ها و ارائه آموزش‌های لازم از جمله مباحث مطرح در این باره است که از زمان رفع تحریم ها نزدیک به 4 هفته به طول انجامید و در حال حاضر تمام این موضوعات حل شده است.
عراقچی با اشاره به اینکه آثار رفع تحریم‌ها به مرور زمان نمایان می شود، در خصوص رفع تحریم های شبکه بانکی گفت: آنچه امروز اهمیت دارد برقراری مجدد ارتباط شبکه بانکی است. متاسفانه طی سالیان گذشته ارتباط بانک‌های ما با بانک‌های بین‌المللی قطع شده بود و در این شرایط اتصال مجدد و برقراری روابط کارگزاری، امری زمان‌بر است چرا که برقراری روابط کارگزاری منوط به شرایطی است و باید مذاکراتی بین بانک‌های داخل و خارج صورت گیرد.
عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای به برقراری روابط کارگزاری اشاره کرد و گفت: برقراری روابط کارگزاری منوط به سرعت عمل بانک‌ها در تسهیل و شکل‌دهی روابط کارگزاری با بانک‌های بین‌المللی است. طبق آمار رییس کل بانک مرکزی تاکنون نزدیک به 300 ارتباط کارگزاری با بانک‌های بین‌المللی شکل گرفته است. بر این اساس بانک ملی تا این لحظه 20، بانک ملت 43 و بانک تجارت نیز 14 رابطه کارگزاری را برقرار کرده و در مجموع نزدیک به 2000 اعتبار اسنادی گشایش یافته است. این آمارها نشان دهنده تسهیل هرچه بیشتر روابط کارگزاری است.
وی افزود: در طول سالیان گذشته روابط بانکی، قانون مدارتر و با پیچیدگی های بسیاری همراه شده است. برای نمونه قوانین مختلف درخصوص مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم به دلیل قاچاق مواد، انسان و کالا و ... توسط بانک ها باید رعایت شود. بنابراین ایجاد روابط بین بانک‌ها ساده نیست و بانک‌ها باید به قوانین پاییند باشند. امروزه بانک‌ها باید از نوع تجارت و مشتریان یکدیگر برای اطمینان از صحت نقل و انتقالات اطلاع پیدا کنند.
از حساب‌های بانک مرکزی رفع تحریم شده است
عراقچی از رفع تحریم حساب‌های بانک مرکزی در بانک‌های خارج خبر داد و گفت: خوشبختانه در ماه‌های اخیر وضعیت مناسبی داشتیم و در حال حاضر از حساب‌های بانک مرکزی، رفع تحریم شده است.
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با بیان اینکه دارایی‌های بلوکه شده ایران در خارج از کشور انواعی مختلفی دارد، گفت: برخی از این دارایی‌ها متعلق به دولت و برخی متعلق به بانک مرکزی است. بنابراین برخی از پول‌ها و دارایی‌ها به خزانه بانک مرکزی واریز می‌شود و دولت نمی‌تواند از این دارایی‌ها بدون هماهنگی‌‌های قانونی استفاده کند. بخشی از دارایی‌ها نیز به بانک هایی در چین واریز شده است.
وی مجموع دارایی های بلوکه شده ایران را بیش از 100 میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: آنچه در مذاکرات ایران و کشورهای 1+5 مطرح شد آزادسازی دارایی بلوکه شده ایران بود اما بر سر رقم دارایی‌ها در طول مذاکرات بحث نشد. در حال حاضر تمام دارایی‌های ما آزاد شده اما همچنان در نقل و انتقالات بانکی با مشکلاتی روبرو هستیم و در این بین، آمریکایی‌ها همچنان به کارشکنی‌های خود ادامه می دهند.
وی در ادامه افزود: در طول سالیانی که دارایی‌های ایران بلوکه می شد، مجبور بودیم این سرمایه را به کشورهای دوست، انتقال دهیم. برای مثال درخصوص دارایی‌های ما در عمان، بانک مرکزی ایران تصمیم گرفت تا این دارایی را از ریال عمان به یورو تبدیل کند و در حال حاضر این پول‌ها در حساب بانک مرکزی کشورمان در عمان است.
تحریم دلار، جزء تحریم‌های اولیه است
عراقچی در خصوص مبادلات بر پایه دلار گفت: برخی تحریم‌ها همچنان برقرار است اما این تحریم‌ها ارتباطی به تحریم‌های هسته ای و برجام ندارد. یکی از این تحریم‌ها، انجام مبادلات بر پایه دلار است که جزء تحریم‌های اولیه آمریکاست و ارتباطی با مذاکرات هسته‌ای ندارد و اگر به دنبال برقراری مبادلات بانکی بر پایه دلار هستیم باید بر سر برقراری روابط دوجانبه با آمریکا مذاکره کنیم که این نکته به صلاح کشور نیست.
وی با بیان اینکه در حال حاضر انجام مبادلات یورویی با مشکلی روبرو نیست، افزود: از ابتدای اسفند سال گذشته تا روز 27 این ماه، 174 اعتبار اسنادی و 343 حواله ارزی تنها در بانک تجارت، گشایش و ارسال شده است.
رییس ستاد پیگیری اجرای برجام با اشاره به مذاکرات مسئولان بانک مرکزی برای تسهیل مبادلات شبکه بانکی با بانک‌های خارجی، گفت: در حال حاضر بسیاری از بانک‌های بین‌المللی با سیستم مالی آمریکا که مبتنی بر دلار است، فعالیت می‌کنند. در دوران تحریم‌ها بسیاری از بانک‌های بین‌المللی به دلیل ارتباط با ایران، توسط آمریکا جریمه شدند و به همین دلیل نیز توافقنامه‌هایی را با این کشور مبنی بر عدم همکاری با بانک‌های ایرانی امضا کردند. در مذاکرات فعلی مسئولان بانک مرکزی و دیگر بخش‌ها با هیئت‌های اقتصادی و بانکی که در جریان است به دنبال اصلاح این توافقات هستیم. اما متأسفانه مأموران خزانه‌داری آمریکا با سفر به کشورهای مختلف در توجیه همکاری با ایران بر وجود تحریم‌های اولیه تأکید می‌کنند که این امر بانک‌های خارجی را به سوی عدم همکاری با ایران سوق می‌دهد.
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در خاتمه درخصوص عدم اعتماد بانک های خارجی به کشور ما اظهار داشت: متأسفانه طرف غربی، مانع شکل‌‍‌گیری اعتماد متقابل برای از سرگیری روابط تجاری است. البته این امر خلاف بند صریح برجام است که در آن بر تضمین اجرای موفقیت‌آمیز برجام از سوی طرف غربی تأکید شده است. در عین حال مسائلی از این دست، به معنای نقض برجام نیست بلکه چالش‌هایی است که با برطرف شدن آنها می توان به برقراری روابط تجاری و تسهیل فعالیت‌های اقتصادی امیدوارتر بود. اما آنچه بیش از هر امر دیگری دارای اهمیت است، اعتمادسازی برای از سرگیری تعاملات اقتصادی به ویژه در بین بنگاه‌های اقتصادی بخش خصوصی است.
