اقتصاد چین که در سال های اخیر رشد بسیاری داشته ، به عنوان بزرگترین مصرف کننده جهان ، 43 درصد مس جهان را استفاده می کند. مس به میزان تقریبى 0.03 درصد در پوسته زمین وجود دارد در ایران نیز ذخایر عظیم مس سرچشمه یکى از مهمترین معادن مس در دنیا محسوب میشود. در قدیم از معادنى که بیش از 5 درصد مس داشت استفاده میکردند ولى امروزه استخراج از معادنى که کمتر از 2 درصد مس دارد نیز انجام میگیرد.
استخراج مس
روشهای استخراج با در نظر گرفتن بررسیهای فنی و اقتصادی به دو گروه زیر تقسیم میشود:
1. روش استخراج روباز:روش روباز یکی از روشهای استخراج معادن سطحی است که ترجیحاً برای معادن فلزی و عمدتاً مس و آهن بکار برده میشود. در این روش استخراج به صورت پلهپله و تا عمقی از ذخیره معدنی که عملیات اقتصادی باشد صورت می گیرد.
2. استخراج زیر زمینی: بخش درخور توجهی از بهره برداری مس جهان از طریق روشهای زیر زمینی است که معمولاً نیروی کار و هزینه بیشتری از روباز میطلبد.
فرآوری و تولید مس
محصول نهایی کارخانجات فرآوری که غالباً مس کاتدی است، به عنوان مواد خام به تولیدکنندگان جهت تولید محصول نهایی فروخته میشود. این محصولات نهایی شامل سیمهای الکتریکی، ورق، تسمه، میلگرد، شمش، سیمهای مکانیکی لوله، مس ریختگی، مس فورج، مس اکسترود و پودر مس است. مصرف کنندگان نهایی این محصول صنایع ساختمانی و تولیدی هستند.
تولید جهانی مس
نمودار زیر مهم ترین کشورها از لحاظ تولید مس را در سال 2015 را نشان می دهد:
در نمودار زیر 10 شرکت برتر تولید کننده فلز مس در سالهای 2013 و 2014 نشان داده شده اند. (واحد هزارتن)
شکل 2: معرفی 10 شرکت برتر تولیدکننده مس جهان در سال 2013 و 2014 . منبع:Investing News
وضعیت ذخایر معدنی مس جهان
کشور شیلی با داشتن قریب به 30 درصد ذخایر دنیا، بالاترین سهم را به خود اختصاص داده است که بعد از این کشور استرالیا در جایگاه دوم ذخایر مس قرار دارد. ذخایر مس دنیا در سال 2014 برابر 703 میلیون تن بوده است.
شکل 3: مهمترین ذخایر مس دنیا در سال 2014 منبع USGS:
کشور شیلی با حجم تولید 5.7 میلیون تن در رتبه نخست این رده بندی قرار گرفته است. پس از آن کشورهای چین و پرو با حجم تولید 1.75 و 1.6 میلیون تن در ردههای دوم و سوم و آمریکا با تولید 1.25 میلیون تن در رتبه چهارم تولیدکنندگان برتر جهان قرار گرفته اند. ( واحد: هزار تن )
جدول 2: 10کشور برتر در تولید معدنی مس در سال 2015. منبع: U.S Geologival Survey
عوامل تأثیر گذار بر قیمت جهانی مس
قیمت این کالا هر روزه دچار نوسانات زیادی شده به طوری که پیشبینی قیمت آتی آنکاری بسیار مشکل است. اما به طور کلی عوامل مهم تعیین کننده قیمت مس در بورس های کالایی جهانی را میتوان به شرح زیر برشمرد: قیمت جهانی نفت، وارداتچین،تغییرات موجودیها در بورس فلزات لندن،رشد اقتصاد جهانی.
بررسی قیمت جهانی مس
قیمت جهانی مس تحت تأثیر عوامل مختلفی است. روند قیمت جهانی مس از سال 2010 تا 2015 در نمودار زیر نمایش داده شده است. قیمت هر تن مس از 7500 دلار در سال 2010 به 5000 دلار در 9 ماهه اول سال 2015 کاهش یافته است. متوسط نرخ کاهش سالانه این محصول برابر با 6.6 درصد بوده است. البته روند قیمت جهانی مس در دوره مورد بررسی کاملاً نوسانی بوده است؛ به گونهای که در طی این دوره 5 ساله قیمت مس به هر تن 10 هزار دلار نیز رسده است که در حال حاضر قیمت این فلز در کمترین مقدار در 5 سال گذشته قرار دارد.
شکل26: روند قیمت جهانی فلز مس 2016-2010 منبع: lme.com
رشد اقتصادی و قیمت مس
بر اساس گزارشات بانک جهانی نرخ رشد اقتصادی جهان در سال ٢٠١٦ مقدار ٢.٩ پیش بینی شده است. بزرگترین مصرف کننده ی مس دنیا کشور چین است بنابراین بررسی و پیگیری پیش بینی های انجام شده از رشد اقتصادی این کشور حائز اهمیت است. نمودار زیر که از گزارش بانک جهانی استخراج شده، و روند کاهشی رشد اقتصادی چین را برای سال های آتی نمایش می دهد:
بر اساس پیش بینی های منتشر شده بر روی سایت www.tradingeconomics.comروند قیمتی جهانی با کاهش پیش بینی شده است. این سایت پیش بینی های خود را بر اساس بانک جهانی و صندوق بین المللی پول منتشر می کند. جدول زیر روند پیش بینی فلز مس را برای سال های آتی نمایش می دهد:
2020
|
Q1/2017
|
Q4/2016
|
Q3/2016
|
Q2/2016
|
Actual
|
forecast
|
5908
|
3924
|
4189
|
4431
|
4674
|
4560
|
commodity
|
( پیش بینی قیمت مس دلار به ازای هرتن)
همانطور که مشاهده می شود آخرین پیش بینی های قیمت مس از افت این کالا حکایت دارد. گلدمن ساکس نیز در آخرین گزارش، مس را در سال های ٢٠١٦ و ٢٠١٧ در محدوده ٤٠٠٠ دلار تخمین زده است مطابق گزارش سالانه شرکت کودلکو از سال ٢٠١٨ به بعد با کسری عرضه رو به رو خواهیم بود و قیمت این فلز با رشد قیمت مواجه خواهد بود. نکته مهم در خصوص پیش بینی شرکت های معدنی خوشبینی آن ها در سال های اخیر بوده است و عمدتا رشد مصرف چین را سالانه 2.6 درصد تخمین می زنند. در حالی که بنا بر پیش بینی های گلدمن ساکس مازاد عرضه در مس تا سال ٢٠١٩ ادامه خواهد داشت و از سویی میزان رشد تقاضای چین از 11 درصد در سال ٢٠١٣ به ٣ درصد در سال جاری کاهش پیدا کرده است. برآیند این اخبار در کنار افزایش قابل توجه تولید پرو در سال های پیش رو امیدواری به رشد قیمت مس را کمرنگ می کند.