اوراق خزانه[1] اوراق بهادار کوتاهمدتی هستند که توسط دولت ایالاتمتحده آمریکا و در سررسیدهای ۶،۳ و یکساله جهت جبران کسری بودجه جاری دولت و تأمین مالی مجدد بدهیهای سررسید شده دولتی منتشر میشود. یکی از مهمترین ویژگیهای آن ریسک پایین این استاد میباشد. سرمایهگذاری که وجود خود را در اسناد خزانه سرمایهگذاری میکند مایل به پذیرش کمترین ریسک ممکن است به همین دلیل این استاد از بازده نسبتاً پایینی برخوردارند. این اسناد هنگام فروش به مبلغی کمتر از مبلغ اسمی آن بفروش میرسد و در هنگام سررسید، مبلغ اسمی آن پرداخت میشود انتشار و بازخرید این استاد توسط بانک مرکزی به نمایندگی از دولت انجام میشود. اسناد خزانه عمدتاً توسط مؤسسات سرمایهگذاری که به دنبال سرمایهگذاری موقت در مکانی مطمئن هستند، خریداری میشود.
فرایند معاملاتی اوراق خزانه
اوراق خزانه از طریق یک فرایند رسمی از راه بازارهای حراج (مزایده) توسط خزانه ایالاتمتحده آمریکا منتشر میگردد. خریداران میتوانند درخواستهای خود را در قالب مزایدههای رقابتی و غیررقابتی ارائه نمایند خریداران رقابتی، قیمت پیشنهادی و حجم دلخواه خود را مشخص میکنند و درنهایت خریداری که بالاترین قیمت را پیشنهاد کرده باشد، اولین تخصیص اوراق خزانه به او اختصاص مییابد و سپس مابقی اوراق خزانه به ترتیب از بالاترین قیمت پیشنهادی بین خریداران تخصیص مییابد هر خریدار رقابتی میتواند برای بیش از یک مزایده پیشنهاد ارائه دهد اما برای حجم اوراق خریداریشده محدودیت وجود دارد و هیچ خریداری نمیتواند بیش از ۳۵ درصد كل اوراق عرضهشده در حراج را خریداری نماید. عمده خریداران در مزایدههای رقابتی، سرمایهگذارهای عمده و معاملهگران اوراق بهادار دولتی میباشند.
در مزایدههای غیررقابتی، خریداران حجم اوراق خزانه و کمترین قیمتی که برای اوراق تمایل به پرداخت میباشند را تعیین نموده و در این رقابت پسازاینکه تمام اوراق بهادار مربوط به خریداران رقابتی تخصیص داده شد به این خریداران تخصیص داده میشود خریداران در مزایدههای غیررقابتی اکثراً اشخاصی میباشند که از تغییرات نرخ بهره بازار پول آگاه نمیباشند، بنابراین برای اجتناب از ارائه قیمت نامناسب، در مزایدههای غیررقابتی شرکت میکنند.
بازار ثانویه اوراق خزانه، بهعنوان بزرگترین بازار پول در ایالاتمتحده آمریکا به شمار میآید معاملهگران اوراق بهادار که توسط بانک فدرال رزرو نیویورک بهعنوان اولین معاملهگران اوراق بهادار دولتی تعیین شدهاند بهعنوان بخش اصلی این بازار محسوب میشوند. این معاملهگران اکثر اوراق خزانهای را بهصورت مزایده رقابتی خریداری نموده و بازار ثانویه اوراق خزانه را شکل میدهند معاملهگران اولیه از طریق خریدوفروش اوراق خزانه بهحساب خودشان یا برای مشتریان به بازارسازی این اوراق کمک میکنند، همچنین معاملهگران خرد دیگر میتوانند در بازار ثانویه به خریدوفروش اوراق خزانه انتشاریافته اقدام نمایند مبادلات اوراق خزانه میان معاملهگران اولیه اوراق بهادار دولتی در بازار ثانویه از طریق سیستم انتقال الکترونیکی بانک مرکزی (فد وایر) انجام میگیرد و در سیستم فدرال رزرو ثبت میگردد.
بازده اوراق خزانه
همانطور که در بالا اشاره شد، به دارندگان اوراق خزانه نرخ بهرهای پرداخت نمیگردد و دولت به انتشار اوراق خزانه با تخفیف و پایینتر از ارزش اسمی اقدام مینماید، بنابراین بهره اوراق خزانه ناشی از اختلاف بین قیمت خرید پرداختی بابت اوراق خزانه و ارزشی است که در موعد سررسید دریافت میگردد.
در این فرمول:
: ارزش اسمی
: قیمت تخفیف اوراق بهادار
h: تعداد روزهای باقیمانده تا موعد سررسید
منبع: کتاب نقش ابزارهای مالی در توسعه بازار، محمدرضا قنبری، احمد اکبری، پگاه امین نژاد
[1] Treasuray Bill