سهام عادی Coma Stock) (یک نوع ورقه بهادار است که نشاندهنده مالکیت و ادعای دارنده آن بر بخشی از یک شرکت و درآمدها و داراییهای آن است. تمام شرکتهای سهامی، سهام عادی منتشر میکنند و سهام عادی اساسیترین شکل سهام سرمایه میباشد. سهام عادی به دودسته سهام با نام و سهام بینام تقسیم میشود سهام بانام و بینام از نظر مزایا، تفاوتی ندارند، تنها تفاوت آنها این است که در سهام با نام، نام دارنده سهام روی برگه سهام و دفتر شرکت درج میشود دارندگان سهام عادی میتوانند در مجامع و جلسات سالیانه شرکتکننده حق رأی دارند و میتوانند در رأیگیریها و انتخاب اعضای هیات مدیره شرکت کنند و اگر سود بین سهامداران تقسیم شود، آنها هم بخشی از آن سود را دریافت خواهند کرد. درواقع سهامداران عادی با انتخاب هیات مدیره و حق رأی در مجامع، سیاست شرکت را تعیین و بر شرکت خود کنترل دارند.
سهامداران عادی در پایینترین اولویت در ساختار مالکیت قرار دارند. اگر شرکت ورشکست شود، سهامداران علای تا زمانی که طلبکاران و سهامداران ممتاز پولشان را از باقیمانده اموال شرکت دریافت نکردهاند، حقشان را دریافت نخواهند کرد. این امر سهام عادی را ریسکیتر از اوراق قرضه، اوراق مشارکت و سهام ممتاز میکند نکته مثبت سهام عادی این میباشد که معمولاً در بلندمدت عملکرد بهتری از اوراق قرضه، اوراق مشارکت و سهام ممتاز دارد.
سرمایهگذارانی که سهام عادی یک شرکت سهامی را خریداری میکنند، در حقیقت ریسک نهایی شرکت را میپذیرند، زیرا شرکت سهامی وعدهای برای پرداخت وجه به آنها نمیدهد اگر شرکت در عملیات خود موفق باشد، به سهامداران خود سود سهام پرداخت میکند، اما اگر سود ویژه و وجوه نقد شرکت خیلی کم باشد، ممکن است سهامداران سود سهام دریافت نکنند از طرفی در طول زمان، ارزش سهام شرکتهای سهامی موفق، افزایش مییابد و سرمایهگذاران از منفعت فروش سهام خود لذت میبرند اما برای سهامی که قیمتش کاهش مییابد، دیگر منفعت و جذابیتی در نگهداشتن گواهینامههای بیارزش آن برای سرمایهگذاران باقی نمیماند از آنجا که سهامداران عادی یک وضعیت سرمایهگذاری ریسک دار را به همراه دارند. آنها متوقع افزایش در قیمتهای سهام، سود سهام بالا و یا هر دو هستند اگر شرکت نتواند توقع آنها را برآورده سازد، سهامداران سهام خود را خواهند فروخت و قیمت بازار سهام شرکت سقوط میکند این مقدمهای برای ورشکستگی بوده و یکی از بدترین شرایطی است که به دلیل سقوط قیمت سهام، ممکن است شرکت نتواند وجوه موردنیاز خود را از بازارهای مالی گردآوری نماید.
نرخ بازده سهام عادی و ممتاز از دو بخش محقق میشود بخش اول بازده ناشی از سود سرمایه میباشد که در صورت افزایش قیمت سهام در طول زمان محقق میشود (در صورت کاهش قیمت سهام، سرمایهگذار با زبان سرمایه مواجه خواهد شد) و بخش دوم مربوط به پرداختهای دورهای سود تقسیمی به سهامداران خواهد بود سود تقسیمی سهام ممتاز اغلب با نرخ ثابتی تعیین میشود، درحالیکه سود تقسیمی سهام عادی در طول زمان متغیر بوده و به همین دلیل نیز از عدم قطعیت برخوردار میباشد.
میتوان بازده سهامدار در طول یک دوره را بهصورت زیر محاسبه نمود:
در این فرمول:
: قیمت سهام در زمان t
: سود تقسیمی پرداختی در طول زمان t-1 تا t
: سود سرمایه در طول زمان t-1 تا t
: بازده ناشی از سود تقسیمی پرداختی در طول زمان t-1 تا t
منبع: كتاب نقش ابزارهای مالی در توسعه بازار سرمایه، نوشته محمدرضا قنبري، احمد اكبري و پگاه امين نژاد، انتشارات انديشه عصر (مطالب با اجازه كتبي مولفين و ناشر منتشر شده است)