1. سهام ممتاز غیر مشارکتی و سهام ممتاز جمع شونده: اغلب سهام ممتاز به دو شکل سهام ممتاز غیر مشارکتی[1] و سهام ممتاز جمع شونده[2] انتشار می‌یابد. در سهام ممتاز غیر مشارکتی سود تقسیمی سهام ممتاز بدون توجه به افزایش یا کاهش سود شرکت ناشر، ثابت است. از طرفی سهام ممتاز جمع شونده نیز به این معناست که هرگونه سود تقسیمی معوق و پرداخت‌نشده سهام ممتاز باید قبل از پرداخت هرگونه سود تقسیمی سهام عادی، پرداخت گردد. هر شرکت در زمان بحران مالی، این حق را دارد که پرداخت سود سهام ممتاز را به تعویق بیندازد. به‌این‌ترتیب، سود سهام ممتاز جمع شونده روی هم انباشته خواهد شد درنهایت، هنگام پرداخت سود، شرکت حق ندارد تا زمانی که تمام مبلغ سود انباشته‌شده‌ی سهام ممتاز را به صاحبان آن‌ها پرداخت نکرده است، به سهامداران عادی، سودی بپردازد برای مثال اگر شرکتی دو سال متوالی زیانده باشد و سودی به سهامداران پرداخت نکند، در پایان سال سوم و هنگام پرداخت سود، ابتدا باید سود دو سال گذشته سهامداران ممتاز را پرداخت کند و سپس سود سهامداران عادی را پرداخت نماید. خریداران سهام معمولاً از سهام ممتازی که ویژگی جمع شونده دارد، بیشتر استقبال می‌کنند، زیرا این ویژگی می‌تواند به سرمایه‌گذار اطمینان بدهد که سود سهم خود را دریافت خواهد کرد. در مقابل گاهی شرکت انتشاردهنده سهام ممتاز، آن را به‌صورت سهام ممتاز مشارکتی عرضه می‌کند. سهام ممتاز با این ویژگی، افزون بر نرخ سود ثابت، می‌تواند از سود اضافی که توسط هیات مدیره اعلام می‌شود، بهره‌مند شود البته سود اضافه ابتدا به مقدار معینی که تعیین شده، به سهامداران عادی تعلق خواهد گرفت و درنهایت باقیمانده‌ی آن به سهامداران ممتاز مشارکتی می‌رسد. برای مثال، اگر شرکتی که در یک سال عملکرد خوبی داشته و کسب‌وکار آن پررونق بوده است، بخواهد پاداش و سود پایان سال ویژه‌ای به سهامداران عادی خود بدهد، باید در مورد سهامداران ممتازی که ویژگی مشارکتی دارند نیز چنین عمل کند. اگر سهام ممتاز غیر جمع شونده باشد، سودهای تقسیمی معوق و پرداخت‌نشده، سوخت شده و پرداخت نمی‌شود علی‌رغم ویژگی‌های سهام ممتاز جمع شونده، سرمایه‌گذاران آینده‌نگر تمایلی به سرمایه‌گذاری در این نوع سهام ممتاز ندارند در عوض برای جبران این کاستی خواستار ویژگی‌های دیگری از جمله حق رأی می‌باشند
۲. سهام ممتاز قابل بازخرید: شرکت‌هایی که سهام ممتاز قابل بازخرید را صادر می‌کنند، این حق را دارند که پس از مدت معینی سهام را (معمولاً به ارزش اسمی آن) بازخرید کنند هنگامی‌که نرخ سود در بازار کاهش می‌یابد، شرکت‌های صادرکننده می‌توانند سهام ممتاز قابل بازخرید قدیمی را (که نرخ سود بالایی دارد) بازخرید کنند و با حذف آن، یک سری سهام ممتاز جدید (با نرخ سود فعلی که پایین‌تر است) منتشر کنند.
٣. سهام ممتاز قابل‌تبدیل به سهام عادی: بعضی از سهام ممتاز قابل‌تبدیل هستند، یعنی می‌توانند به تعداد مشخصی سهام عادی تحت یک سری قوانین خاص تبدیل شوند برای مثال هیات مدیره می‌تواند رأي به تغییر سهام بدهد یا ممکن است سهامدار اختیار داشته باشد یا سهم ممتاز در تاریخ مشخصی به‌صورت خودکار به سهم عادی تبدیل شود. اینکه آیا این روش برای سرمایه‌گذار سودمند است یا نه بستگی به قیمت بازار سهام عادی دارد.
- سهام ممتاز ترکیبی: این نوع سهام، ترکیبی از اوراق قرضه (که در رده‌ی بدهی‌های شرکت قرار می‌گیرد) و حقوق صاحبان سهام می‌باشد. سهام ممتاز ترکیبی جدید، نسبت به سهام ممتاز سنتی از نقدشوندگی[3] بالاتری برخوردار بود ازلحاظ فنی به سهام ممتاز ترکیبی، به‌جای سود تقسیمی، بهره پرداخت می‌شود بهره[4] با سود تقسیمی[5] تفاوت دارد و نباید این دو را با یکدیگر اشتباه گرفت. بهره به درآمد حاصل از سرمایه گفته می‌شود، درحالی‌که سود تقسیمی سودی است که از تقسیم میزان سود عملیاتی، پس از کسر مالیات شرکت، بر تعداد کل سهام، محاسبه می‌شود و نشان‌دهنده سودی است که شرکت در یک دوره مشخص، به ازای یک سهم به دست آورده است. از آنجا که بهره‌ای سهام ممتاز ترکیبی پیش از کسر مالیات پرداخت می‌شود، انتشار این نوع سهام مزایای زیادی از نظر کاهش هزینه‌های مالیاتی برای شرکت انتشار کننده خواهد داشت.
این در حالی است که سود همه‌ی انواع سهام پس از کسر مالیات صورت می‌گیرد و این پرداخت سود، تأثیری در پرداخت مالیات ندارد.
منبع: كتاب نقش ابزارهای مالی در توسعه بازار سرمایه، نوشته محمدرضا قنبري، احمد اكبري و پگاه امين نژاد، انتشارات انديشه عصر (مطالب با اجازه كتبي مولفين و ناشر منتشر شده است)
[1] Nonparticipative Preferred Stock
[2] Cumulative Preferred Stock
[3] Liquidation
[4] Interest
[5] Dividend
