مدیریت تدوین استانداردهای سازمان حسابرسی در شماره 156، خرداد 1395، «پیامهای حرفه‌ای»،دیدگاه فدراسیون بین‌المللی حسابداران (IFAC) در بررسی موضوع «اقتصاد اشتراکی» (Sharing Economy) به عنوان ایجاد کننده چالشها و فرصتها برای حرفه حسابداری را منتشر کرد. متن کامل این یادداشت به نقل از منبع مذکور به شرح زیر ارائه می‌شود:
«رشد سریع اقتصاد اشتراکی، چالش یا فرصتی برای حرفه حسابداری»
فدراسیون بین‌المللی حسابداران در نقطه نظرات جدید خود که در پایگاه اطلاع‌رسانی خود منتشر کرده‌است، به بررسی موضوع اقتصاد اشتراکی به عنوان ایجاد کننده چالشها و فرصتها برای حرفه حسابداری به شرح زیر پرداخته است:
طی چند سال اخیر، اقتصاد اشتراکی با ویژگی مصرف اشتراکی فضا، اتومبیل، مهارتها و غیره، از رشد سریعی برخوردار بوده‌است. شاید به عنوان برجسته‌ترین مثال موفقیت این روش، از سرویس‌های به اشتراک گذاری خدمات ایر بی ان بی(Airbnb)و یو بی ایی آر (Uber)که با بکارگیری تکنولوژی، بازارهای مجازی به منظور تطبیق با عرضه و تقاضای هتل، حمل و نقل و انجام کار و غیره، ایجاد کرده‌است، بتوان نام برد. این فعالیت تجاری تغییرات چشمگیری در صنعت هتلداری و تاکسیرانی ایجاد کرده و الگوهای تجاری سنتی این صنایع را مختل کرده و در برخی موارد در حال حاضر در مقایسه با روشهای سنتی، خدمات حمل ونقل و هتلداری بیشتری ارائه می‌شود. این روش با سوال مهمی مواجه است:
آیا حرفه حسابداری نیز از این مسئله متاثر خواهد شد؟
راشل بوتسمن (Rachel Botsman)، کارشناس بین‌المللی قدرت اشتراک و همکاریدر گفتگویی با بیل شرایدن گفت: حسابداری پیش از این تحت تاثیر قرار گرفته‌است. اقتصاد اشتراکی حرفه ما را با یک مجموعه خاص از چالشها، و نیز فرصتهایی متناظر مواجه کرده‌است.
از چالشهای پیش رو، می‌توان از ریسک جایگزین شدن موسسات حسابداری با افراد به ویژه افرادی که از نظر قانونی نمی‌توانند خود را حسابدار حرفه‌ای بنامند ، از طریق انجام کارهای مجزا مانند ثبت دفاتر، اظهارنامه مالیاتی و احتمالا با استفاده از نرم افزارها، یاد کرد.
از فرصتهای پیش روی حرفه، همان طور که بوتسمن (Botsman)توضیح داد، می‌توان به این واقعیت اشاره کرد که موفقیتهای کسب و کارهایی مانند یو بی ایی آر، بر اعتماد، تاثیرگذاری وحسن شهرت مبتنی است. اعتماد و حسن شهرت چیزهایی هستند که حرفه حسابداری بابت از آن به خود می‌بالد.
الیویا کرتلی(Olivia Kirtley)، رئیس فدراسیون بین‌المللی حسابداران گفت:
اخلاق حرفه‌ای، اعتماد و اعتبار سه قطب اصلی حرفه حسابداری در دنیا است و مدرک حرفه‌ای حسابداری یادآور عینی درستکاری، تخصص و اطمینان و نشان مشاور قابل اطمینان است. اعتماد به حرفه ما مزیتی رقابتی در اقتصاد اشتراکی می‌دهد. فقط لازم است با درایت آن را بکار گیریم.
حسابداری اقتصاد اشتراکی چگونه خواهد بود؟
بوتسمن به سه برنامه کاربردی که بیشتر الگوی حسابداری فعلی را مختل می‌کند، می‌پردازد. نخست، تسک ربیت(Task Rabbit) بازار آنلاین است که استفاده‌کنندگان می‌توانند انجام کارهای مورد نظر خود را از طریق آن برون‌سپاری کنند. استفاده‌کنندگان خدمت مورد نظر خود و مبلغی که حاضر به پرداخت هستند را اعلام می‌کنند و برای تکمیل کار، در شبکه‌ای از پیمانکاران که قبلا تایید شده‌اند، به مناقصه یا مزایده گذاشته می‌شود. آیا خدمات ساده حسابداری مانند اظهارنامه مالیاتی یا رفع مغایرت بانکی برای کارهای تجاری کوچک، از کارهای تسک ربیت می‌شود؟
دوم، آپ کانسیل(Up Counsel)، مشتریان را با توجه به نیاز و بودجه‌آنها به وکلای مناسب ، بدون دخالت موسسات حقوقی، معرفی می‌نماید. این که آپ کانسیل چگونه می‌تواند در حسابداری مورد استفاده قرارگیرد ساده است.
و سوم، ووچد فور(Voched For)، سرویسی در انگلستان که مشاوران مستقل، شامل حسابداران- کاملا مستقل از موسسات حسابداری- را به مشتریان معرفی می‌کند.
چگونه فدراسیون بین‌المللی حسابداران به دنیای حسابداری برای آمادگی و مطابقت با اقتصاد اشتراکی کمک می‌کند؟
استراتژی ما برای سالهای 2018-2016 -که طی تحقیقی از سازمانهای عضو و ذینفعان مهم درباره روندهای کلان، پیامدهای آنها برای حرفه و پاسخهای احتمالی فدراسیون بین‌المللی حسابداران، به اطلاع رسیده- مشخص می کند که پیشرفت سریع تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات به یکی از روندهایی است که تاثیر عمیقی بر روی حرفه دارد و هدف ما کمک به پاسخگویی سریع و به موقع حرفه نسبت به این گونه رویه‌ها می‌باشد.یکی از راهکارهای ما ایفای نقش به عنوان منبع معتبر اطلاعات و دانش و برگزاری مجامع جهانی برای درمیان گذاشتن ، همنهاد کردن و ایجاد دانش برای حمایت از حسابداران حرفه‌ای در ارائه خدمات با کیفیت بالا می‌باشد. برای مثال پایگاه اطلاع رسانی گلوبال نالج گیتویGlobal) (Knowledge Gatewayفدراسیون بین‌المللی حسابداران در مورد موضوع این مقاله، به دنبال هماهنگی در تبادل اخبار، منابع و بحث و گفتگو برای حرفه می‌باشد. امیدواریم در این پایگاه و دیگر کانالها پاسخهای مختلفی برای موارد تاثیر گذار بر روی حرفه، جمع‌آوری و با دیگران درمیان بگذاریم تا همه از آن منتفع گردند.
راه دیگری که فدراسیون بین‌المللی حسابداران برای کمک به حرفه در مواجه با روندهایی که موجب تزلزل مفاهیم حرفه می‌شود، صحبت کردن برای ایجاد آگاهی و حرفه را در حال آماده باش نگه داشتن برای مواجه شدن با این روندهاست. برای مثال سخنرانی کرتلی در هفتادمین کنگره CSOECبا موضوع ”حسابدار دیجیتال“ در خصوص تکنولوژی و چگونگی تاثیرگذاری آن بر روی حرفه ما، را می‌توان نام برد. وی در گفتگوی خود با شریدان اینطور نتیجه‌گیری کرد:
ما سه انتخاب داریم، اساسا انتخاب هوبسن(Hobson’s choice):
سر خود را در شن‌ها فرو کرده تا بمیریم، با این اختلال بجنگیم و از بین برویم، یا پیشگام باشیم و از این اختلالات به عنوان فرصت استقبال کنیم.
در اقتصاد اشتراکی، تجارت و کسب وکار یا مختل می‌شود و یا مختل می‌کند. لازم است که ما راههای مختلفی پیدا کنیم تا به مشتریان خود ارزش بدهیم. لازم است ما راههایی پیدا کنیم تا از تکنولوژی به نفع خود استفاده کنیم. اما مهم‌تر از همه لازم است تا فرصتی را که حسن شهرت، و اعتماد حرفه ما، ایجاد کرده‌است، دریابیم.
منبع: «پیامهای حرفه‌ای»، شماره 156، خرداد 1395، مدیریت تدوین استانداردها، سازمان حسابرسی
