چارچوب(Framework )، ساختاری شکل‌دهنده و پشتیبان و گردآوردی از اصول و نظریه‌ها است (فرهنگ آکسفـورد ، 2000، ص 166). چارچوب گزارشگری مالی( Financial Reporting Framework) برای پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی طیفی گستـرده از استفاده‌کنندگان تدویـن شـده اسـت. برای نمونـه، چارچـوب‌های پذیرفتنی می‌توانـد شـامـل موارد زیـر باشـد:
استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی( International Financial Reporting Standards)
استانداردهای ملی حسابداری( National Accounting Standards )،
استانداردهای بین‌المللی حسابداری بخش عمومی( International Public Sector Accounting Standards ) (ایفک، 2011، راهنمای بکارگیری استانداردهای بین‌المللی حسابرسی، در حسابرسی بنگاه‌های کوچک و متوسط، جلد 1، ص 226)، و
استانداردهای ملی حسابداری بخش عمومی( National Public Sector Accounting Standards)
چارچوب گزارشگری مالی مربوط(Applicable Financial Reporting Framework )، چارچوبی است که توسط مدیران اجرایی و در موارد مقتضی، ارکان راهبری بنگاه اقتصادی، برای تهیهی صورتهای مالی، انتخاب می‌شود و با توجه به ماهیت بنگاه اقتصادی و هدف صورتهای مالی، پذیرفتنی است یا به‌موجب قانون یا مقررات، الزامی شده است. الزامات چارچوب گزارشگری مالی مربوط، شکل و محتوای صورتهای مالی و آنچه را که مجموعهی کامل صورتهای مالی نامیده می‌شود؛ مشخص می‌کند. در بسیاری از چارچوب‌‌ها، صورتهای مالی، به‌قصد ارائه‌ی اطلاعات لازم دربارهی وضعیت مالی، عملکرد مالی و جریان‌های نقد یک بنگاه اقتصادی تهیه می‌شود. در چنین چارچوب‌هایی، مجموعهی کامل صورتهای مالی شامل صورتهای مالی اساسی( Basic Financial Statements ) (ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه نقد) و یادداشت‌های توضیحی مربوط است. در برخی دیگر از چارچوب‌های گزارشگری مالی، مجموعهی کامل صورتهای مالی، تنها شامل یک صورت مالی (مانند صورت درآمدها و هزینه‌ها) و یادداشت‌های توضیحی مربوط است.
صورتهای مالی ممکن است طبق یک چارچوب گزارشگری مالی تهیه شود که برای هدف‌های زیر طراحی شده است:
تأمین اطلاعات مالی مشترک مورد نیاز برای طیف گسترده‌ای از استفاده‌کنندگان (صورتهای مالی با مقاصد عمومی)، یا
تأمین اطلاعات مالی مورد نیاز برای استفاده‌کنندگان خاص (صورتهای مالی با مقاصد خاص).
چارچوب گزارشگری مالی برای صورتهای مالی با مقاصد عمومی، استانداردهای حسابداری و تفاسیر مصـوب سازمان حسابرسی است. چارچـوب گزارشگری مالی برای صورتهای مالی با مقاصد خاص و سایر اطلاعات مالی توسط سازمان حسابرسی یا دیگر مراجع قانونی تدوین یا مشخص می‌شود (کمیته‌ی تدوین استانداردهای حسابرسی، استاندارد حسابرسی بخش 200).
در کشور ما، چارچوب گزارشگری مالی برای صورتهای مالی با مقاصد عمومی، استانداردهای حسابداری( Accounting Standards ) و تفاسیر مصوب سازمان حسابرسی است. استانداردهای حسابداری ایران، برای تمام بنگاه‌های اقتصادی اعم از این که در بخش خصوصی یا عمومی فعالیت کنند؛ کاربرد دارد. از این رو، بر بنیاد استانداردهای حسابداری ایران، صورتهای مالی باید وضعیت مالی، عملکرد مالی و جریان‌های نقدی بنگاه اقتصادی را به نحو مطلوب ارائه کند. تقریباً در تمام شرایط، اعمال مناسب الزامات استانداردهای حسابداری ایران همراه با افشای اطلاعات اضافی در صورت لزوم، منجر به ارائه‌ی صورتهای مالی به نحو مطلوب می‌شود (کمیته‌ی تدوین استانداردهای حسابداری، مقدمه‌ای بر استانداردهای حسابداری و استاندارد حسابداری( Premise)). با وجود این، بنگاه‌های اقتصادی ممکن است با هدف تأمین منابع مالی در قالب سرمایه‌گذاری مستقیم یا دریافت وام یا سایر هدف‌ها، صورتهای مالی را بر اساس استانداردهای بین‌المللی حسابداری یا استانداردهای حسابداری تدوین شده توسط مراجع سایر کشورها یا مراجع حرفه‌ای نیز تهیه کنند.
استانداردهای حسابداری و استانداردهای حسابرسی ایران، مدیریت بنگاه گزارشگر را مسئول تعیین چارچوب گزارشگری مالی مورد استفاده و نیز تهیه و ارائه‌ی صورتهای مالی بر طبق آن چارچوب و افشای آن در صورتهای مالی می‌دانند. قوانین و مقررات موجود نیز، مسئولیت‌هایی را در رابطه با گزارشگری مالی، بر‌عهده‌ی مدیران اجرایی یا ارکان راهبری بنگاه اقتصادی گذاشته است. حسابرسی طبق استانداردهای حسابرسی، مبتنی بر این فرض اساسی( Premise) است که مدیران اجرایی یا ارکان راهبری بنگاه اقتصادی مسئولیت‌هایی را پذیرفته‌اند که ایفای آنها برای انجام حسابرسی، اساسی است. یعنی، مدیران اجرایی و ارکان راهبری بنگاه اقتصادی، از مسئولیت‌های خود نسبت به موارد زیر آگاهند و آن را پذیرفته‌اند:
الف. تهیه و ارائه‌ی صورتهای مالی طبق چارچوب گزارشگری مالی مربوط.
ب . طراحی، اعمال و حفظ کنترل‌های داخلی مربوط به تهیهی صورتهای مالی به‌گونه‌ای که عاری از تحریف بااهمیت ناشی از تقلب یا اشتباه باشد؛ و
پ . فراهم کردن موارد زیر برای حسابرس:
1. امکان دسترسی به کلیه اطلاعات مربوط به تهیه صورتهای مالی، مانند اسناد و مدارک،
2. هرگونه اطلاعات اضافی که حسابرس ممکن است از مدیران اجرایی یا ارکان راهبری بنگاه اقتصادی برای دستیابی به هدف‌های حسابرسی درخواست کند؛ و
3. امکان دسترسی نامحدود به کارکنانی از بنگاه اقتصادی که حسابرس، دسترسی به آنها را برای کسب شواهد حسابرسی، ضروری تشخیص می‌دهد.
افزون بر این، مدیران اجرایی و ارکان راهبری بنگاه اقتصادی باید برای تهیهی صورتهای مالی، اقدامات زیر را انجام دهند:
مشخص کردن چارچوب گزارشگری مالی مربوط با توجه به قوانین و مقررات موجود.
تهیهی صورتهای مالی طبق چارچوب مشخص شده.
توصیف کافی این چارچوب در صورتهای مالی.
تهیهی صورتهای مالی نیازمند بکارگیری قضاوت مدیران اجرایی در حیطه‌ی چارچوب گزارشگری مالی، برای انجام برآوردهای حسابداری معقول در شرایط موجود و انتخاب و بکارگیری رویه‌های حسابداری مناسب، است.
منبع: کتاب گزارش حسابرس دربارهی صورتهای مالی، نوشته عبداله آزاد و محبوبه کاظمی
