دو ویژگی اصلی استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی شماره 15 که دربرگیرنده مهمترین تغییرات این استاندارد نیز می باشند، عبارت است از:

الف) انتقال کنترل

درآمد زمانی شناسایی می‌شود که مشتری کنترل^[1] کالا یا خدمات را در اختیار بگیرد. مشتری زمانی کنترل را به دست می‌آورد که بتواند استفاده از کالا یا خدمات را هدایت کند یا از مزایای آن بهره‌مند شود. انتقال کنترل مشابه انتقال مزایا و مخاطرات یا لزوماً مشابه تحقق فرآیند سود نیست. واحدهای تجاری باید تعیین کنند که درآمد در طی زمان شناسایی شود یا در یک نقطه زمانی خاص.

ب) مابه‌ازای متغیر^[2]

واحدهای تجاری باید با مابه‌ازایی که در اثر رخ‌دادن یا ندادن رویدادهای آتی تغییر می‌کند، توافق کنند که کالا یا خدمات خود را ارائه دهند. تخفیف ها، حق استرداد، پاداش‌ها و جریمه‌های عملکرد مثال‌هایی از این دست هستند. این مبالغ معمولاً تا زمانی که حوادث پیش‌بینی‌نشده اتفاق نیفتند و یا رفع نشوند، به عنوان درآمد شناسایی نخواهند شد[3].

 اگر احتمال زیادی وجود داشته باشد که در اثر تغییر در برآوردها، مبالغ مذکور منجر به برگشت قابل توجه درآمد نشود، آنگاه برآوردی از مابه‌ازای متغیر در بهای تمام‌شده معامله لحاظ خواهد شد.حتی اگر مبلغ کل مابه‌ازای متغیر نتواند به این آستانه برسد، مدیریت باید بررسی کند که آیا بخشی از آن (مبلغ حداقل) می‌تواند این ضابطه را احراز کند یا خیر. این مبلغ زمانی به عنوان درآمد شناسایی می‌شود که کالاها یا خدمات به مشتری منتقل شوند. در صنایعی که مابه‌ازای متغیر تا پیش از رفع تمام حوادث پیش‌بینی‌نشده ثبت نمی‌شود، واحدهای تجاری تحت تأثیر این مساله قرار خواهند گرفت. مدیریت باید در هر دوره گزارشگری، برآوردها را دوباره ارزیابی و درآمد را بر اساس آن اصلاح کند. مجوزهای مالکیت فکری (IP) از این قاعده مستثنا هستند زیرا مابه‌ازای متغیر آن‌ها نوعی حق امتیاز مبتنی بر فروش یا استفاده است.

-------------------------------------------------------------------

[1] کنترل یک دارایی به توانایی هدایت استفاده از دارایی و کسب تقریباً تمام منافع باقیمانده دارایی اشاره دارد. کنترل شامل توانایی منع سایر واحدهای تجاری از هدایت استفاده از دارایی و کسب منافع حاصل از دارایی است. منافع یک دارایی، جریانهای نقدی (جریانهای نقدی ورودی یا جلوگیری از خروج جریانهای نقدی) بالقوه‌ای است که بطور مستقیم یا غیرمستقیم، به شیوه‌های متعدد از جمله موارد زیر می‌تواند به دست آِید:

الف.    استفاده از دارایی برای تولید کالاها یا ارائه خدمات (شامل خدمات عمومی)؛

ب.       استفاده از دارایی برای افزایش ارزش سایر داراییها؛

پ.       استفاده از دارایی برای تسویه بدهیها یا کاهش هزینه‌ها؛

ت.       فروش یا معاوضه دارایی؛

ث.       وثیقه گذاشتن دارایی برای تضمین یک وام؛ و

ج.        نگهداری دارایی.

[2] variable consideration

[3] برای مثال، اگر محصول با حق برگشت به فروش برسد یا اگر مبلغ ثابتی به عنوان پاداش عملکرد برای دستیابی به یک سطح مشخص تعهد شود، مبلغ مابه‌ازا متغیر است.

يكي ديگر از هزينه‌هايي كه مي‌تواند تفاوت موقتي ايجاد كند هزينه بازخريد مرخصي كاركنان است. طرف حساب هزينه بازخريد مرخصي كاركنان سه حالت زير مي‌تواند باشد:

• موجودي نقد: طبق راي ديوان عدالت اداري به تاريخ مهر ماه 1393 زماني كه هزينه بازخريد مرخصي كاركنان پرداخت شود، هزينه مربوطه جزو هزينه‌هاي قابل قبول مي‌باشد. بنابراين اين هزينه هم در محاسبات مربوط به سود قبل از كسر ماليات منظور شده و هم در تعيين درآمد مشمول ماليات مدنظر قرار گرفته شده است. بنابراين اختلاف بين سود قبل از كسر ماليات و درآمد مشمول ماليات يعني همان تفاوت صفر است و بر ماليات انتقالي تاثير ندارد.
• بستانكاري حقوق بگير. طبق بخشنامه شماره 91/98/200 هزينه مربوط به حقوق ايام مرخصي استفاده نشده در صورت تخصيص (بستانكار نمودن حقوق‌ بگير) به استناد بند 2 ماده 148 قانون ماليات‌هاي مستقيم به عنوان هزينه قابل قبول مالياتي تلقي مي‌شود. بنابراين در اين صورت هم به مانند بالا تفاوت صفر خواهد بود و بر ماليات انتقالي تاثير ندارد.

ذخيره. طی بند 4 بخشنامه شماره 28341/2401/232- 18/7/1385 عنوان شده است که هزینه مرخصی استفاده نشده در صورتی که پرداخت شود جزء هزینه های قابل قبول بوده و به عبارتی ذخیره آن به عنوان هزینه قابل قبول تلقی نمی‌شود. يعني هزينه بازخريد مرخصي كه در صورت سود و زيان شناسايي شده و در صورت‌هاي مالي و در محاسبه سود قبل از كسر ماليات منظور شده، در محاسبه درآمد مشمول ماليات مدنظر قرار نمي‌گيرد و باعث اختلاف بين سود قبل از كسر ماليات و درآمد مشمول ماليات مي‌شود؛ يعني تفاوت ايجاد مي‌شود. در سال و يا سال‌هاي بعد كه ذخيره مربوطه پرداخت مي‌شود از درآمد مشمول ماليات كسر مي‌شود و در واقع تفاوت ايجاد شده برگشت داده مي‌شود.

منبع: کتاب راهنمای استاندارد 35، انتشارات انجمن حسابداران خبره، تالیف دانیال محجوب

مهم‌ترین اهداف حسابرسی داخلی:

- فراهم‌سازی و اطمینان‌بخشی نسبت به طراحی و اجرای باکیفیت سیستم کنترل‌های داخلی.

- رعایت اجرای صحیح سیاست­ ها و روش‌های سازمانی، قراردادها، قوانین و مقررات.

- اثربخشی عملیات و کارآمدی فرایند تجاری (اثربخشی، کارایی و صرفه‌ی اقتصادی).

- شناسایی نقاط مشکل‌آفرین، فرصت­ها و ارائه‌ی پیشنهاد­ها برای بهبود عملیات و سودآوری.

- قابلیت اتکای سیستم­ های اطلاعاتی و کیفیت اطلاعات تولید شده توسط این سیستم­­ ها جهت تصمیم ­گیری.

- حفاظت از دارایی­ها، در برابر خسارت­ها و زیان­ها شامل زیان­های ناشی از تقلب مدیران و کارکنان.

- ارزیابی عملکرد در مقایسه با چشم­انداز و اهداف سازمان.

- ارزیابی کیفیت گزارش‌های مدیریت از نظر قابلیت اعتماد و مربوط بودن.

اختیارات واحد حسابرسی :

 این واحد باید بدون هیچ‌گونه محدودیتی، تمام فعالیت‌های سازمان را دربر گیرد و حسابرسان داخلی باید از اختیار لازم برای دسترسی به کلیه‌ی اسناد و مدارک، دارایی‌ها و کارکنان سازمان برخوردار باشند تا حسابرسی به‌طور اثربخش انجام پذیرد و حسابرس بتواند مسئولیت‌های خود را به‌گونه‌ای مناسب انجام دهد.

صندوق  سرمایه گذاری زمين و ساختمان نهادي مالي است که با دريافت مجوز تأسيس از سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان يک شخصيت حقوقي مستقل (صندوق سرمایه گذاری) تشکیل مي شود.

موضوع فعاليت صندوق سرمایه گذاری زمين و ساختمان جمع آوري پس اندازهاي خرد و کلان و اختصاص آن به ساخت پروژه ساختماني مشخص و سپس فروش واحدهاي ساختماني پروژه يادشده و  تقسيم عوايد ناشي از اين فعاليت بين سرمايه گذاران است.

مزایای صندوق زمین و ساختمان

از مزایای این صندوق می توان موارد زیر را نام برد:

• وجود ساختار منظم و خود کنترلی توسط ارکان صندوق
• استفاده از پتانسیل بازار سرمایه برای جذب منابع
• کنترل سازمان بورس در انتخاب ارکان و رویه های تاسیس صندوق
• وجود بازار ثانوی برای واحدهای سرمایه گذاری
• تجمیع سرمایه از طریق ایجاد فرصت سرمایه گذاری برای افراد با سرمایه کم
• تخمین ارزش دارایی سرمایه گذاران از طریق محاسبه NAV
• امکان تامین مالی پروژه های بزرگ

معایب صندوق سرمایه گذاری زمین ساختمان

از معایب این صندوق می توان موارد زیر را نام برد:

• تغییر قیمت واحدها متناسب با شرایط بازار سرمایه
• ساختار دست و پا گیر گزارش دهی ارکان و بوروکراسی

ارکان صندوق سرمایه گذاری زمین ساختمان

• مجمع صندوق؛
• مدیر صندوق؛
• مدیر ساخت؛
• ناظر؛
• متولی؛
• متعهد پذیره‌نویس؛
• بازارگردان؛
• حسابرس؛
• هيأت مديره.

مجمع صندوق

مجمع صندوق، در هر زمان از دارندگان واحدهای سرمایه گذاری که حق حضور در مجمع را دارند به علاوۀ متولی به نمایندگی از سایر دارندگان واحدهای سرمایه گذاری تشکیل می گردد.

حق رای هر سرمایه گذار، معادل تعداد واحدهای سرمایه گذاری در تملک وی است؛ مگر در انتخاب اعضای هیئت مدیره که تعداد رای هر سرمایه گذار معادل حاصلضرب تعداد واحدهای سرمایه گذاری وی، در عدد اعضای هیئت مدیره که قصد انتخاب آنها وجود دارد (به استثنای مدیر و متولی صندوق) خواهد بود.

مجمع صندوق داراي اختيارات زير است:

• تغییر ارکان صندوق به شرط تعيين جانشين آنها و ذکر دلایل به تأييد سازمان؛
• به پيشنهاد متولي، نصب و عزل حسابرس صندوق و تعيين مدت مأموريت، حق‌الزحمه­ی وي و چگونگي پرداخت آن؛
• تصمیم­گیری راجع به بودجه هزینه بازاریابی و تبلیغات پيش‌فروش و فروش واحدهاي ساختماني پروژه و چگونگي مصرف آن؛
• تصميم‌گيري راجع به انحلال صندوق؛
• تصويب صورت‌هاي مالي، استماع گزارش مدير و هیئت مدیره صندوق راجع به وضعيت و عملكرد صندوق در هر سال مالي و استماع گزارش حسابرس راجع به صورت‌هاي مالي و گزارش وضعيت و عملكرد صندوق؛
• تعيين روزنامه­ی كثيرالانتشار صندوق؛
• تصويب هزينه‌هاي تأسيس صندوق و هزينه‌هاي تشكيل مجمع صندوق و تعیین حق­حضور اعضای هیأت مدیره.

مدير صندوق

مدير صندوق، يك شخص حقوقي از بين نهادهاي مالي است که در اين اساسنامه مدیر یا مدير صندوق ناميده مي‌شود؛ مدیر صندوق با تائید سازمان و تصويب مجمع صندوق، قابل تغییر است.

وظايف و مسئوليت‌هاي مدير صندوق

• اختصاص نیرو و فضای مناسب به منظور انجام امور صندوق؛
• ثبت و نگهداري حساب هر سرمايه­گذار شامل مبالغ پرداختي و دريافتي، و تعداد واحدهاي سرمايه­گذاري در تملک وی؛
• معرفی افرادی به عنوان صاحبان امضای مجاز صندوق و تعیین حدود اختیارات و مسئولیت هر یک از آنها با تائيد متولي و اعلام کتبی اسامی و نمونه امضاء آنها به سازمان، متولي و حسابرس؛
• صدور دستورات پرداخت از محل دارايي‌هاي صندوق مطابق مفاد اساسنامه و ارائه­ی آن به متولي جهت تائيد و پرداخت مبالغ تائيد شده؛
• جمع‌آوري و نگهداري کليه­ی مدارک مثبته مربوط به رویدادهای مالي صندوق، طبق مقررات مربوطه؛

وظايف و مسئوليت‌هاي مدير صندوق

• بررسي صورت‌ وضعيت‌هاي پيشرفت مالي پروژه و تائيد يا تعيين موارد نقص يا اشكال آنها مطابق مفاد اساسنامه؛
• محاسبه­ی‌ ارزش خالص واحدهاي سرمايه‌گذاري به روش‌های تعیین‌شده در مواعد مقرر و ارائه­ی آن به حسابرس به منظور اظهارنظر؛
• پيشنهاد افزايش سرمايه­ی صندوق از طريق صدور واحدهاي سرمايه‌گذاري جديد و ارائه­ی آن به هيأت مديره­ی صندوق به همراه مدارك و مستندات مربوطه، جهت تصويب؛
• انجام اصلاحات لازم در اساسنامه واميدنامه­ی صندوق پس از طي تشريفات مربوط به تصويب و ثبت تغييرات نزد سازمان و ساير مراجع ذيصلاح؛
• مذاكره با بانك‌ها و سایر اعطاکنندگان تسهیلات براي دريافت تسهيلات لازم براي اجراي پروژه و تهيۀ گزارش توجيهي در اين زمينه وارائۀ آن به هيأت‌مديرۀ صندوق جهت تصويب و انجام اقدامات لازم براي اخذ تسهيلات مذكور پس از تصويب هيأت مديره­ی صندوق؛
• اجرای عمليات فروش، مزایده و مناقصه مطابق مصوبات هیأت مدیره‌ی صندوق و مقررات مربوطه؛
• انجام خرید و فروش اوراق بهادار یا سایر سرمایه گذاری ها به نام صندوق با رعايت مفاد اساسنامه و اميدنامه؛
• اطلاع به متولي در مورد چگونگي نگهداري اوراق بهادار صندوق؛
• راه‌اندازی تارنماي صندوق و انتشار اطلاعات صندوق در مواعد مقرر از طريق آن؛
• تهيه­ی نرم‌افزارها و سخت‌افزارهاي لازم و بکارگيري آنها براي اجراي اهداف و موضوع فعاليت صندوق؛
• انجام تبليغات لازم براي معرفي صندوق در چارچوب بودجه­ی تعیین شده در امیدنامه و انجام تبلیغ برای فروش واحدهای ساختمانی صندوق در چارچوب بودجه­ی مصوب مجمع صندوق؛
• نمايندگي صندوق در برابر سرمايه‌گذاران، کليه­ی ادارات دولتي و غيردولتي، مراجع قضايي و ساير اشخاص حقيقي و حقوقي؛
• دعوت از مجمع صندوق در مواعد مقتضي و تهيه­ی مقدمات و امكانات لازم براي تشكيل جلسه­ی مجمع؛
• اقامه­ی هرگونه دعواي حقوقي و کيفري از طرف صندوق و دفاع در برابر هرگونه دعواي مطروحه عليه صندوق.
• انجام وظایف مربوط به تصفیه صندوق و انجام اقدامات لازم بمنظور تنظیم اسناد و مدارک لازم و در نهایت تنظیم اسناد مالکیت واحدهای ساختمانی پروژه در موقع مقتضی.
• تایید بخشهای توجیه مالی و اقتصادی طرح توجیهی پروژه.

 انجمن حسابرسان داخلی (IIA) در سال 1978 اولین استانداردهای حسابرسی داخلی را که سازگار با استانداردهای صادره توسط دیوان محاسبات آمریکا بود، منتشر کرد. در حال حاضر انجمن حسابرسان داخلی معتبرترین مرجع تدوین استانداردهای بین‌المللی کار حرفه‌ای حسابرسی داخلی است. استانداردهای مذکور به‌طور مداوم مورد بازنگری، اصلاح و تکمیل قرار می‌گیرد. شایان توجه است که به‌موجب مفاد ماده‌ی 10 منشور فعالیت حسابرسی داخلی سازمان بورس و اوراق بهادار، «حسابرسان داخلی در انجام حسابرسی داخلی باید استانداردهای داخلی لازم‌الاجرا و آیین رفتار حرفه‌ای حسابرسان داخلی و در نبود استانداردهای مورد نیاز، استانداردهای بین‌المللی حسابرسی داخلی را رعایت نمایند».

مساقات
مساقات قراردادی است میان صاحب باغ و دیگری که به ازاي دريافت مقداري از محصول، کار نگهداري از باغ و برداشت را انجام مي دهد.

مزارعه
مزارعه قراردادی است که در آن بانک زمین مشخصی را برای مدت معين در اختيار طرف ديگر قرار مي دهد تا در آن کشاورزي کند. در نهايت سود حاصل بين طرفين تقسيم مي‌شود.

براساس استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی شماره 15، شناسایی درآمد حاصل از قرارداد با مشتریان، در قالب یک مدل پنج مرحله‌ای(Five Step Model) انجام می‌شود. این مراحل عبارتند از:

 (1) شناسایی قرارداد با مشتریان(Identify the contract )،

(2) شناسایی تعهدات حاصل از قرارداد(Identify performance obligations)،

(3) تعیین قیمت معامله (Determine the transaction price )،

(4) تسهیم قیمت معامله به تعهدات حاصل از قرارداد(Allocate the transaction price to performance obligations )، و

(5) شناسایی درآمد در زمان (متناسب با) ایفای تعهدات حاصل از قرارداد(Recognise revenue when each performance obligation is satisfied).

منشور فعالیت حسابرسی داخلی چیست؟

منشور فعالیت حسابرسی داخلی، یک سند مکتوب است که اهداف، اختیارات و مسئولیت‌های واحد حسابرسی داخلی را تعریف کرده است. منشورعمدتا" باید شامل این موارد باشد:

الف) جایگاه حسابرسی داخلی را در درون سازمان مشخص سازد.

ب) اختیار دسترسی به مستندات، کارکنان و دارایی‌های فیزیکی مرتبط با موضوع عملیات را فراهم نماید.

پ) دامنه‌ی عملیات حسابرسی داخلی را مشخص نماید.

مشارکت حقوقی

مشارکت حقوقی قراردادی است که طی آن بانک قسمتی از سرمايه شرکت‌هاي سهامي جديد را تأمين و يا قسمتي از سهام شركت‌هاي سهامي موجود را خريداري مي كند و از اين طريق در سود آن ها شريك مي شود.

مشارکت مدنی
مشارکت مدنی یکی از عقود موثر به منظور ایجاد تسهيلات براي توسعه فعاليت‌هاي توليدي، بازرگاني و خدماتي است.مشارکت مدني عبارت است از درآميختن سهم الشرکه نقدي و يا غيرنقدي متعلق به اشخاص حقيقي و يا حقوقي متعدد به نحو مشاع، به منظور انتفاع و طبق قرارداد. متقاضيان مي توانند با توجه به كارآيي اين عقد از تسهيلات بانكي استفاده كنند.
برای انجام این معامله موضوع معامله سرمایه لازم برای مشارکت، وثيقه‌ها و بهاي کالا و هزينه هاي تقريبي و قيمت تمام شده، قيمت فروش و نحوه آن، نسبت سهم سود بانک و متقاضي مي بايست مشخص شود.

استانداردهای بین‌المللی حسابداری استاندارد IFRS 15 جایگزین استانداردهای درآمدی قبلی شامل IAS18, IAS11, SIC 31, IFRIC 13, IFRIC15, IFRIC18 شد