اطلاعات مربوط, هم­چنین به استفاده­کنندگان در تایید یا تصحیح کردن انتظارات قبلی کمک می­کنند; این اطلاعات ارزش تاییدکنندگی دارند. برای مثال, زمانی که مثلا" شرکت نیپون صورت­های مالی پایان سال خود را منتشر می­کند, انتظارات گذشته (یا کنونی) مبتنی بر ارزیابی­های قبلی خود را تایید می­کند یا تغییر می­دهد. این شرایط از ارتباط متقابل ارزش پیش­بینی­کنندگی و ارزش تاییدکنندگی پیروی می­کند. برای مثال, اطلاعات مربوط به سطح و ساختار جاری دارایی­ها و بدهی­های شرکت نیپون, به استفاده­کنندگان کمک می­کنند تا قابلیت شرکت در کسب مزیت از فرصت­ها و واکنش در برابر موقعیت­های  نامساعد را پیش­بینی کنند. همین اطلاعات, به استفاده­کنندگان کمک می­کنند تا پیش­بینی­های گذشته خود درباره این توانایی را تایید یا تصحیح کنند.

لازم به توضیح است با تغییراتی که در نسخه های 2010 و 2018 چهارچوب نظری گزارشگری مالی ایجاد شد، ویژگی های کیفی اطلاعات مالی به شرح زیر تغییر کرد:

در ایران هنوز (سال 1401-1402) چهارچوب نظری گزارشگری مالی بر اساس ترجمه ای که از نسخه 1989 چهارچوب بین المللی صورت گرفته است

منبع: کتاب حسابداری میانه بر اساس IFRS  نوشته کیسو و ویگانت، ترجمه دکتر علی رضا رامروز، انتشارات انجمن حسابداران خبره ایران

سهام ممتاز[1] را اوراق بهادار دورگه[2] می‌نامند، زیرا دارای هر دو ویژگی سهام عادی و اوراق قرضه می‌باشد سهام ممتاز از این نظر که سبب ایجاد ادعای مالکیت بر شرکت ناشر می‌شود، شبیه سهام عادی می‌باشد و از طرفی چون دارندگان این اوراق جریان‌های نقدی دورهای ثابتی را دریافت می‌کنند، شبیه اوراق قرضه می‌باشد. سهام ممتاز، از نظر ادعا بر دارایی‌های شرکت، بر سهام عادی اولویت دارند اما ادعای آن بعد از مطالبات دارندگان اوراق قرضه می‌باشد.

بنابراین نحوه دریافت سود سهامداران ممتاز به این صورت می‌باشد که اولاً شرکت سودی کسب نموده باشد، ثانیاً تمامی مطالبات دارندگان اوراق قرضه پرداخت شده باشد. از دیدگاه شرکت در هر زمان که انتشار اوراق قرضه مطلوب نباشد، شرکت‌ها دست به انتشار سهام ممتاز می‌زنند، زیرا سهام ممتاز جانشین مناسبی برای اوراق قرضه است و اگر شرکت با احتمال ورشکستگی مواجه شود برخلاف کوپن اوراق قرضه، از پرداخت سود تقسیمی مربوط به سهام ممتاز صرف‌نظر می‌شود. به‌طورقطع نمی‌توان گفت که آیا سرمایه‌گذاران، اصولاً سهام ممتاز را نوعی بدهی تلقی می‌کنند یا آن را در زمره سرمایه شرکت قرار می‌دهند، درهرحال سهام ممتاز نوعی از مالکیت سهام شرکت‌ها می‌باشد که دارنده آن ادعای بیشتری بر روی دارایی‌ها یا سود شرکت نسبت به سهامداران عادی دارد.

مزایای تأمین مالی از طریق انتشار سهام ممتاز

• اگر شرکت بتواند نرخ بازدهی بیشتر از هزینه سهام ممتاز کسب نماید، استفاده از سهام ممتاز به نفع شرکت است؛ زیرا در چنین شرایطی، اهرم مالی حاصل از انتشار سهام ممتاز باعث افزایش سود هر سهم خواهد شد؛ بنابراین، شرکت‌هایی که قصد دارند از طریق افزایش اهرم مالی و بدون اخذ تسهیلات، نرخ بازدهی سهامداران عادی خود را افزایش دهند، سهام ممتاز می‌تواند وسیله خوبی برای شرکت باشد همچنین در شرایط تورمی نیز انتشار سهام ممتاز به نفع شرکت است، زیرا میزان سود آن رقم ثابتی است که از محل سودهای آتی به‌راحتی قابل پرداخت می‌باشد.
• از آنجا که دارندگان سهام ممتاز، از نظر دریافت سود و اصل مبلغ سرمایه‌گذاری شده (در صورت انحلال شرکت)، بر صاحبان سهام عادی تقدم دارند، هزینه سرمایه متعلق به سهام ممتاز از هزینه سرمایه سهام عادی کمتر است.
• هرچند سهام ممتاز بخشی از حقوق صاحبان سهام تلقی می‌شود، اما کسانی که دارای سهام ممتاز شرکت می‌باشند تا زمانی که شرکت سود این نوع سهام را به موقع پرداخت می‌کند، صاحبان سهام ممتاز حق دخالت در امور مربوط به اداره شرکت را نخواهند داشت.
• سهام‌های ممتاز بدون سررسید هستند، ولی در مواردی، با توجه به نوع قرارداد، شرکت می‌تواند آن‌ها را بازخرید کند. شرکت‌ها می‌توانند با انتشار سهام ممتاز قابل‌تبدیل، هزینه سرمایه این نوع سهام را کاهش دهند.

نقاط ضعف تأمین مالی از طریق انتشار سهام ممتاز

• اگر شرکتی نتواند به میزانی برابر با هزینه سرمایه متعلقه به سهام ممتاز بازده داشته باشد، سود هر سهم عادی آن شرکت کاهش خواهد یافت.
• از آنجا که ریسک دارندگان سهام ممتاز از ریسک دارندگان اوراق قرضه بیشتر است؛ بنابراین هزینه سرمایه متعلق به سهام ممتاز نیز از هزینه سرمایه اوراق قرضه بیشتر است. همچنین سود سهام ممتاز، یک هزینه قابل‌قبول مالیاتی تلقی نمی‌شود.

R نکته: هزینه‌های قابل‌قبول مالیاتی، هزینه‌هایی می‌باشند که در حدود متعارف متکی به مدارک بوده و منحصراً مربوط به تحصیل درآمد موسسه در دوره مالی مربوط با رعایت حدنصاب‌های مقرر باشد و می‌توان گفت هزینه‌هایی می‌باشند که در محاسبه مالیات شرکت‌ها لحاظ گردیده و هزینه مالیات شرکت‌ها را کاهش می‌دهند.

• گاهی انجام برخی از کارها منوط به تصویب سهامداران ممتاز است. در بسیاری از موارد، انتشار سهام ممتاز اضافی با اوراق قرضه قابل‌تبدیل به سهام ممتاز، مستلزم موافقت صاحبان سهام ممتاز شرکت است.

R نکته: سود تقسیمی مربوط به سهام ممتاز اغلب ثابت بوده و به‌صورت درصدی از ارزش اسمی سهام ممتاز می‌باشد.

منبع: كتاب نقش ابزارهای مالی در توسعه بازار سرمایه، نوشته محمدرضا قنبري، احمد اكبري و پگاه امين نژاد، انتشارات انديشه عصر (مطالب با اجازه كتبي مولفين و ناشر منتشر شده است)

[1] Preferred Stock

[2] Hybrid Preferred Stocks

سهام عادی دارای ویژگی‌هایی متفاوتی می‌باشد که آن را از سایر اوراق بهادار مالی متمایز می‌نماید که در زیر به این ویژگی‌ها اشاره شده است:

١. مالکیت شرکت: دارندگان هر دو نوع سهم (عادی و ممتاز) مالک شرکت به‌حساب می‌آیند، ولی از آنجا که دارندگان سهام ممتاز در مقایسه با دارندگان سهام عادی نسبت به دریافت سود و اصل سرمایه شرکت حق تقدم دارند، می‌توان گفت که دارندگان سهام عادی به‌اصطلاح مالک نهانی شرکت هستند. این نوع مالکیت بدان مفهوم است که صاحبان سهام عادی باید پذیرای بیشترین ریسک سرمایه‌گذاری در شرکت باشند. اگر ریسک‌های مالی و تجاری باعث افت شدید سود هر سهم گردند یا اگر شرکت با زیان مواجه شود، قیمت بازار و ارزش ذاتی سهام عادی به‌شدت کاهش خواهد یافت. اگر شرکت منحل گردد یا کل دارائی‌های آن به فروش رود، پس از تسویه کلیه بدهی‌ها و بازپرداخت حقوق صاحبان سهام ممتاز، آنچه باقی می‌ماند به صاحبان سهام عادی تعلق خواهد گرفت.

٢. مسئولیت محدود: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سهام عادی این است که صاحبان سهام عادی شرکت، دارای مسئولیت محدود[1] هستند. برای مثال، فرض کنید که تمام دارائی‌های یک شرکت بر اثر ورشکستگی فروخته شده است و پول حاصل به‌اندازه‌ای نیست که جوابگوی همه طلبکارهای شرکت باشد، در چنین موقعیتی، بستانکاران شرکت نمی‌توانند صاحبان سهام عادی را تحت پیگرد قانونی قرار دهند؛ بنابراین، دارندگان سهام عادی دارای مسئولیت محدود هستند و آن هم منحصر به سرمایه‌ای است که در شرکت گذاشته‌اند.

٣. سررسید: سهام‌های عادی دارای سررسید نمی‌باشند و قابل بازخرید و قابل‌تبدیل نیز نیستند اگر شرکت به میل و اراده خودش منحل گردد، ممکن است مبلغ نسبتاً زیادی نصیب سهامداران شرکت شود، ولی در مواردی که شرکت ورشکست می‌شود، احتمالاً چیزی نصیب صاحبان سهام عادی نمی‌گردد.

4. حق رأی: مهم‌ترین مزیت سهام عادی داشتن حق رأی[2] می‌باشد. با توجه به توزیع گسترده سهام شرکت‌های سهامی در دست سهامداران، هیچ سهامداری نمی‌تواند کنترل فردی خود را بر شرکت اعمال کند امور و فعالیت‌های جاری شرکت در اختیار مدیران آن است و صاحبان سهام عادی می‌توانند با رأی خود در تصمیم‌گیری‌های شرکت دخالت کنند. دارندگان سهام عادی علاوه بر حق انتخاب اعضای هیات مدیره شرکت، می‌توانند با آرای خود اقدامات پیشنهادی مدیریت شرکت را تأیید یا رد کنند مانند پیشنهاد ادغام شرکتی در یک شرکت دیگر یا پیشنهاد مربوط به تغییر نمودار سازمانی شرکت با اکثریت آراء صاحبان سهام شرکت صورت می‌گیرد. در حالت متعارف، هر سهم از سهام‌های عادی شرکت دارای یک حق رأی می‌باشد، بااین‌وجود بعضی از شرکت‌ها دارای دو سهام منتشره با دو رتبه متفاوت می‌باشند که به آن‌ها سهام‌های با رتبه دوگانه[3] گفته می‌شود که هر یک از این سهام‌ها دارای حق رأی متفاوت می‌باشد (در کشور ایران سهام‌های با رتبه دوگانه وجود ندارد.)

به‌طورمعمول برای انتخاب اعضای هیات مدیره از دو روش استفاده می‌شود، روش اول رأی‌گیری تجمعی[4] و رأی‌گیری مستقیم.

برخی از شرکت‌ها به سهامداران خود اجازه می‌دهند که در انتخابات اعضای هیات مدیره از حق رأی تجمعی استفاده کنند، یعنی تعداد رأی که یک صاحب‌سهم می‌تواند بدهد مساوی است با تعداد سهمی که دارد ضربدر تعداد اعضا هیات مدیره آن شرکت. برای مثال، اگر شخصی دارای ۵۰ سهم باشد و پنج عضو هیات مدیره باید انتخاب گردند، او می‌تواند درمجموع ۲۵۰ رأی داشته باشد. همچنین می‌تواند این ۲۵۰ رأی را به یک کاندیدای هیات مدیره بدهد یا رأی‌ها را بین چندین کاندیدا تسهیم نماید؛ بنابراین، این سیستم رأی به سهامداران اقلیت این امکان را می‌دهد که با هم یکی شوند و فرد موردنظر خود را به‌عنوان یکی از اعضاء هیات مدیره انتخاب کنند. در روش رأی‌گیری مستقیم[5] هر سهم دارای یک حق رأی می‌باشد، بنابراین تعداد رأی‌های مجاز که می‌توان به هریک از کاندیدهای هیات مدیره تخصیص داد برابر با تعداد سهام منتشره شرکت می‌باشد، بنابراین در این نوع رأی‌گیری، سهامداران اقلیت نمی‌توانند حتی یک عضو هیات مدیره را انتخاب کنند و کلیه اعضای هیات مدیره را سهامداران اکثریت برمی‌گزینند و فردی که مالک بیش از نصف سهام شرکت باشد می‌تواند کل اعضای هیات مدیره را انتخاب نماید. صلاحیت انتخاب مدیران در شرکت سهامی بر عهده مجمع عمومی عادی می‌باشد که این مجمع یا به‌صورت مجمع عمومی عادی سالیانه یا مجمع عمومی عادی به‌طور فوق‌العاده برگزار می‌گردد.

5. اعطای رأی با وکالت از طرف شخص دیگر[6]: جلسه مجمع عمومی صاحبان سهام جلسه‌ای خصوصی است و فقط سهامداران حق حضور دارند. به‌منظور کنترل این امر اخذ برگه نمایندگی به مجمع الزامی است و فقط سهامدارانی حق ورود به جلسه مجمع را دارند که برگه نمایندگی را دریافت کرده باشند شرکت‌های سهامی عام که چندین هزار سهامدار دارند معمولاً چند روز قبل از تاریخ تشکیل جلسه مجمع عمومی، در واحد امور سهام برگه نمایندگی به جلسه را صادر و تحویل می‌نمایند، البته این موضوع باید در آگهی دعوت مجمع قید شود.

وظیفه تهیه برگه نمایندگی به جلسه و ليست حاضران به عهده هیات مدیره شرکت خواهد بود و هیات مدیره موظف است با عنایت به مفاد دفتر ثبت سهام، در مورد سهام بانام و با ملاحظه اصل برگه سهام بی‌نام، مالکیت سهامداران را احراز و بر مبنای آن فهرست حاضران در جلسه را تهیه نماید و اصل صورت حاضران در جلسه باید به اداره ثبت شرکت‌ها ارائه شود چنانچه اشخاصی به نمایندگی از اشخاص حقوقی با وکالتا از طرف سهامدار و یا ولایت از طرف صغار لیست حاضران در مجمع را امضا می‌کنند ضروری است اسناد و مدارک سمت خود را ارائه نمایند. حضور وکیل یا قائم‌مقام قانونی صاحب‌سهم و حضور نمایندگان شخص حقوقی، به‌شرط ارائه مدرک وکالت یا نمایندگی، به‌منزله حضور صاحب‌سهم است. لزومی بر رسمی و محضری بودن وکالت‌نامه یا برگه نمایندگی نمی‌باشد و معمولاً برگه نمایندگی اشخاص حقوقی بر روی سربرگ شرکت و با امضای نماینده تنظیم می‌شود شخص حقوقی می‌تواند به یک یا چند نفر به‌صورت متفق و یا منفرد برای حضور در جلسه و اعمال حق رأی نمایندگی بدهد ولی فقط یک نفر از نمایندگان می‌تواند جزء هیات رئیسه مجمع باشد و انتخاب بیش از یک نفر از اعضای هیات رئیسه از بین نمایندگان متعدد شخص حقوقی باعث ابطال تصميمات و مصوبات آن مجمع خواهد شد. در مورد صغار و مجانین ارائه اسناد سجلی و قیم‌نامه صادر شده از اداره سرپرستی کفایت می‌کند. در حال حاضر رویه اداره ثبت شرکت‌ها این است که چنانچه شخصی به وکالت از سهام‌دار در مجمع حاضر شده و عضو هیات رئیسه مجمع شود، وکالت‌نامه وی الزاماً باید به‌صورت محضری و رسمی تنظیم شده باشد، ولی برای صرف حضور در مجامع عمومی و اعمال حق رأی وکالت‌نامه عادی پذیرفته می‌شود معمولاً مسئولین امور سهام شرکت‌ها با اخذ وکالت‌نامه عادی و تطبیق امضای ذیل آن، با امضای سهامدار که در شرکت موجود است، برگه ورود به جلسه را صادر و به وکیل سهام‌دار تسلیم می‌کنند.

R نکته: سهامداران شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و فرابورس ایران می‌توانند جهت شرکت در مجمع عمومی، قبل از مجمع به کارگزار خود مراجعه نموده و برگ سهام خود را جهت شرکت در مجمع دریافت نمایند.

منبع: كتاب نقش ابزارهای مالی در توسعه بازار سرمایه، نوشته محمدرضا قنبري، احمد اكبري و پگاه امين نژاد، انتشارات انديشه عصر (مطالب با اجازه كتبي مولفين و ناشر منتشر شده است)

[1] Limited liability

[2] Voting Rights

[3] Dual - Class Forms

[4] Cumulative Voting

[5] Straight Voting

[6] Proxy Votes

اطلاعات مربوط, هم­چنین به استفاده ­کنندگان در تایید یا تصحیح کردن انتظارات قبلی کمک می­کنند; این اطلاعات ارزش تاییدکنندگی دارند. برای مثال, زمانی که مثلا" شرکت نیپون صورت­های مالی پایان سال خود را منتشر می­ کند, انتظارات گذشته (یا کنونی) مبتنی بر ارزیابی­های قبلی خود را تایید می­ کند یا تغییر می­ دهد. این شرایط از ارتباط متقابل ارزش پیش­بینی­ کنندگی و ارزش تاییدکنندگی پیروی می­ کند. برای مثال, اطلاعات مربوط به سطح و ساختار جاری دارایی­ها و بدهی ­های شرکت نیپون, به استفاده ­کنندگان کمک می­ کنند تا قابلیت شرکت در کسب مزیت از فرصت­ها و واکنش در برابر موقعیت­ های  نامساعد را پیش­بینی کنند. همین اطلاعات, به استفاده ­کنندگان کمک می­کنند تا پیش ­بینی­ های گذشته خود درباره این توانایی را تایید یا تصحیح کنند.

لازم به توضیح است با تغییراتی که در نسخه های 2010 و 2018 چهارچوب نظری گزارشگری مالی ایجاد شد، ویژگی های کیفی اطلاعات مالی به شرح زیر تغییر کرد:

در ایران هنوز (سال 1401-1402) چهارچوب نظری گزارشگری مالی بر اساس ترجمه ای که از نسخه 1989 چهارچوب بین المللی صورت گرفته است

منبع: کتاب حسابداری میانه بر اساس IFRS  نوشته کیسو و ویگانت، ترجمه دکتر علی رضا رامروز، انتشارات انجمن حسابداران خبره ایران

سهام عادی Coma Stock) (یک نوع ورقه بهادار است که نشان‌دهنده مالکیت و ادعای دارنده آن بر بخشی از یک شرکت و درآمدها و دارایی‌های آن است. تمام شرکت‌های سهامی، سهام عادی منتشر می‌کنند و سهام عادی اساسی‌ترین شکل سهام سرمایه می‌باشد. سهام عادی به دودسته سهام با نام و سهام بی‌نام تقسیم می‌شود سهام بانام و بی‌نام از نظر مزایا، تفاوتی ندارند، تنها تفاوت آن‌ها این است که در سهام با نام، نام دارنده سهام روی برگه سهام و دفتر شرکت درج می‌شود دارندگان سهام عادی می‌توانند در مجامع و جلسات سالیانه شرکت‌کننده حق رأی دارند و می‌توانند در رأی‌گیری‌ها و انتخاب اعضای هیات مدیره شرکت کنند و اگر سود بین سهامداران تقسیم شود، آن‌ها هم بخشی از آن سود را دریافت خواهند کرد. درواقع سهامداران عادی با انتخاب هیات مدیره و حق رأی در مجامع، سیاست شرکت را تعیین و بر شرکت خود کنترل دارند.

سهامداران عادی در پایین‌ترین اولویت در ساختار مالکیت قرار دارند. اگر شرکت ورشکست شود، سهامداران علای تا زمانی که طلبکاران و سهامداران ممتاز پولشان را از باقی‌مانده اموال شرکت دریافت نکرده‌اند، حقشان را دریافت نخواهند کرد. این امر سهام عادی را ریسکی‌تر از اوراق قرضه، اوراق مشارکت و سهام ممتاز می‌کند نکته مثبت سهام عادی این می‌باشد که معمولاً در بلندمدت عملکرد بهتری از اوراق قرضه، اوراق مشارکت و سهام ممتاز دارد.

سرمایه‌گذارانی که سهام عادی یک شرکت سهامی را خریداری می‌کنند، در حقیقت ریسک نهایی شرکت را می‌پذیرند، زیرا شرکت سهامی وعده‌ای برای پرداخت وجه به آن‌ها نمی‌دهد اگر شرکت در عملیات خود موفق باشد، به سهامداران خود سود سهام پرداخت می‌کند، اما اگر سود ویژه و وجوه نقد شرکت خیلی کم باشد، ممکن است سهامداران سود سهام دریافت نکنند از طرفی در طول زمان، ارزش سهام شرکت‌های سهامی موفق، افزایش می‌یابد و سرمایه‌گذاران از منفعت فروش سهام خود لذت می‌برند اما برای سهامی که قیمتش کاهش می‌یابد، دیگر منفعت و جذابیتی در نگه‌داشتن گواهینامه‌های بی‌ارزش آن برای سرمایه‌گذاران باقی نمی‌ماند از آنجا که سهامداران عادی یک وضعیت سرمایه‌گذاری ریسک دار را به همراه دارند. آن‌ها متوقع افزایش در قیمت‌های سهام، سود سهام بالا و یا هر دو هستند اگر شرکت نتواند توقع آن‌ها را برآورده سازد، سهامداران سهام خود را خواهند فروخت و قیمت بازار سهام شرکت سقوط می‌کند این مقدمه‌ای برای ورشکستگی بوده و یکی از بدترین شرایطی است که به دلیل سقوط قیمت سهام، ممکن است شرکت نتواند وجوه موردنیاز خود را از بازارهای مالی گردآوری نماید.

نرخ بازده سهام عادی و ممتاز از دو بخش محقق می‌شود بخش اول بازده ناشی از سود سرمایه می‌باشد که در صورت افزایش قیمت سهام در طول زمان محقق می‌شود (در صورت کاهش قیمت سهام، سرمایه‌گذار با زبان سرمایه مواجه خواهد شد) و بخش دوم مربوط به پرداخت‌های دوره‌ای سود تقسیمی به سهامداران خواهد بود سود تقسیمی سهام ممتاز اغلب با نرخ ثابتی تعیین می‌شود، درحالی‌که سود تقسیمی سهام عادی در طول زمان متغیر بوده و به همین دلیل نیز از عدم قطعیت برخوردار می‌باشد.

می‌توان بازده سهامدار در طول یک دوره را به‌صورت زیر محاسبه نمود:

در این فرمول:

: قیمت سهام در زمان t

: سود تقسیمی پرداختی در طول زمان t-1 تا t

: سود سرمایه در طول زمان t-1 تا t

: بازده ناشی از سود تقسیمی پرداختی در طول زمان t-1 تا t

منبع: كتاب نقش ابزارهای مالی در توسعه بازار سرمایه، نوشته محمدرضا قنبري، احمد اكبري و پگاه امين نژاد، انتشارات انديشه عصر (مطالب با اجازه كتبي مولفين و ناشر منتشر شده است)

مباشرت مدیریت عبارت است از این که مدیر تا چه اندازه از منابع شرکت به خوبی برای ایجاد و حفظ ارزش استفاده می­کند. برای ارزیابی مباشرت, شرکت­ها باید اطلاعاتی درباره وضعیت مالی, تغییرات در وضعیت مالی و عملکرد خود فراهم کنند. شرکت­ها هم­چنین باید نشان دهند مدیریت و هیئت مدیره چطور به صورت کارآمد و اثربخش مسئولیت­های خود در استفاده هوشمندانه از منابع شرکت را ایفا می­کنند. بنابراین, اطلاعاتی که در ارزیابی مباشرت سودمند هستند, می­توانند برای ارزیابی چشم­اندازهای خالص جریان­های نقدی آینده یک شرکت نیز سودمند باشند.

منبع: کتاب حسابداری میانه بر اساس IFRS  نوشته کیسو و ویگانت، ترجمه دکتر علی رضا رامروز، انتشارات انجمن حسابداران خبره ایران

بازار پول[1] بازاری است که پول و دیگر دارایی‌های مالی جانشین نزدیک پول که سررسید کمتر از یک سال دارند در آن دادوستد می‌شود. به‌بیان‌دیگر بازار پول، بازار ابزارهای مالی کوتاه‌مدت با سه ویژگی نقدشوندگی بالا، کم بودن ریسک عدم پرداخت و ارزش اسمی زیاد می‌باشد.

در بازارهای پولی، عاملان اقتصادی که در کوتاه‌مدت وجوه نقد مازادی در اختیار دارند می‌توانند وجوه مازاد خود را به عاملان اقتصادی که در کوتاه‌مدت نیازمند وجوه مالی هستند، تسهیلات دهند به دلیل کوتاه‌مدت بودن ابزارهای این بازار، نوسانات قیمتی این ابزارها ناچیز می‌باشد در ایالات‌متحده آمریکا، معاملات بازارهای پولی در مکان خاصی صورت نمی‌گیرد، بلکه انتقال از طریق تلفن، انتقال الکترونیکی و شبکه‌های رایانه‌ای انجام می‌شود به همین دلیل به اکثر بازارهای پولی ایالات‌متحده آمریکا، بازارهای فرابورس یا بازارهای خارج از بورس گفته می‌شود. در کشور ایران، معاملات بازارهای پولی توسط بانک‌ها انجام می‌گیرد برای تأمین نیازهای مالی کوتاه‌مدت، اوراق بهادار مختلفی در بازارهای پولی توسط شرکت‌ها و دولت انتشار می‌شود که در فصل بازار پولی به‌طور مفصل انواع ابزارهای این بازار توضیح داده شده است. بازار پول یک بازار سازمان‌یافته نیست، به‌عبارت‌دیگر محل جغرافیایی خاصی برای بازار پول در نظر گرفته نمی‌شود و به‌طورکلی بانک‌ها، مؤسسات اعتباری غیربانکی و سایر مکان‌هایی که دادوستد ابزارهای مالی بازار پول در آن انجام می‌شود، تشکیل‌دهنده بازار پول هستند مشارکت‌کنندگان در بازار پول، افراد یا واحدهای دارای مازاد نقدینگی هستند که به‌عنوان پس‌انداز کننده از طریق مستقیم یا غیرمستقیم منابع خود را با سررسیدهای کوتاه‌مدت در اختیار واحدهای نیازمند منابع مالی قرار می‌دهند به عبارتی، مهم‌ترین رسالت بازار پول ایجاد تسهیلات برای واحدهای اقتصادی به‌منظور تأمین نقدینگی (به معنای کوتاه‌مدت آن) و نیز تأمین سرمایه در گردش است؛ بنابراین می‌توان گفت بازار پول، بازار ابزارهای مالی کوتاه‌مدت با سه ویژگی مهم زیر می‌باشد:

• نقدشوندگی بالا: همان‌طور که در مطالب بالا گفته شد، سررسید اوراق بهادار بازار پول یک سال یا کمتر از یک سال می‌باشد. از آنجا که هر چه سررسید اوراق بهادار طولانی‌تر باشد ریسک نرخ بهره آن بیشتر می‌باشد، بنابراین با توجه به سررسید کوتاه ابزارهای بازار پول می‌توان گفت تغییرات نرخ بهره و ریسک ابزارهای بازار پول پایین بوده و نقدشوندگی بالایی دارند.
• کم بودن ریسک عدم پرداخت[2]: با توجه به اینکه وجوه نقدی که در بازارهای پول استقراض داده می‌شود بایستی برای عودت سریع به وام‌دهنده در دسترس باشد، بنابراین فقط اشخاصی می‌توانند ابزارهای بازار پولی را منتشر نمایند که دارای رتبه اعتباری بالا و ریسک نکول پایین باشند.
• ارزش اسمی زیاد: ابزارهای بازار پول عموماً دارای ارزش اسمی بالایی می‌باشند معاملات و تراکنش‌های بازار پول به‌صورت بزرگ و عمده‌ای می‌باشند که معمولاً بین مؤسسات مالی و شرکت‌های بزرگ انجام می‌پذیرد، به همین دلیل بسیاری از افراد قادر به سرمایه‌گذاری مستقیم در اوراق بهادار بازار پول نمی‌باشند و اغلب به‌صورت غیرمستقیم و با کمک مؤسسات مالی از قبیل صندوق سرمایه‌گذاری مشترک بازار پول در ابزارهای بازار پول سرمایه‌گذاری می‌نمایند. البته در ایران، ارزش اسمی ابزارهای پول بالا نمی‌باشد و همه افراد می‌توانند به‌راحتی در این ابزارها سرمایه‌گذاری نمایند.

منبع: كتاب نقش ابزارهای مالی در توسعه بازار سرمایه، نوشته محمدرضا قنبري، احمد اكبري و پگاه امين نژاد، انتشارات انديشه عصر (مطالب با اجازه كتبي مولفين و ناشر منتشر شده است)

[1] Money Market

[2] Defauh Risk

هدف گزارشگری مالی با مقاصد عمومی, فراهم کردن اطلاعات مالی درباره واحد گزارشگر است; اطلاعاتی که برای سرمایه­گذاران مالکانه, قرض­دهندگان و دیگر اعتباردهندگان کنونی و بالقوه, به منظور تصمیم­گیری درباره فراهم کردن منابع برای واحد گزارشگر, سودمند هستند. این تصمیمات, خرید, فروش, یا حفظ حقوق مالکانه و ابزارهای بدهی و فراهم کردن یا تسویه وام­ها و دیگر اشکال اعتبار را دربر می­گیرند. گروه­های مذکور برای اخذ تصمیمات اثربخش, نیازمند اطلاعاتی هستند تا در ارزیابی چشم­اندازهای یک شرکت برای خالص جریان­های نقدی آتی به آن­ها کمک کند ویا برای سرمایه­گذاران, قرض­دهندگان و سایر اعتباردهندگان موجود و بالقوه بازده ایجاد کنند. برای مثال, ممکن است یک قرض­دهنده به منظور تصمیم­گیری درباره این که به شرکت پول قرض بدهد یا خیر, به اطلاعات نیاز داشته باشد. به طور مشابه, ممکن است یک سرمایه­گذار مالکانه برای تصمیم­گیری در مورد این­که سهامی را بخرد یا بفروشد به اطلاعاتی درباره قابلیت سودآوری شرکت نیاز داشته باشد.

منبع: کتاب حسابداری میانه بر اساس IFRS  نوشته کیسو و ویگانت، ترجمه دکتر علی رضا رامروز، انتشارات انجمن حسابداران خبره ایران

در حال حاضر در ایران، چهار بورس تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند:

1. بورس اوراق بهادار تهران: در بورس اوراق بهادار تهران سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خریدوفروش می‌شود.

2. فرابورس ایران: در فرابورس ایران هم سهام شرکت‌ها و اوراق مشارکت‌هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند و گواهی سپرده بانکی، اوراق خزانه دولتی، اوراق تسهیلات مسکن مورد دادوستد قرار می‌گیرد.

3. بورس کالای ایران[1]: بورس کالا یک بازار متشکل و سازمان‌یافته است که در آن به‌طور منظم کالای معینی با سازوکاری خاص مورد معامله قرار می‌گیرد در این بازار انواع کالاها مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و قراردادهای آتی سکه، زعفران و خریدوفروش می‌شود.

4.بورس انرژی: بورس انرژی که به‌تازگی تأسیس شده و در آن، حامل‌های انرژی با محوریت برق، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین حامل‌های انرژی و متانول، نفت، نفت گاز، انواع حلال و... خریدوفروش می‌شود.

منبع: كتاب نقش ابزارهای مالی در توسعه بازار سرمایه، نوشته محمدرضا قنبري، احمد اكبري و پگاه امين نژاد، انتشارات انديشه عصر (مطالب با اجازه كتبي مولفين و ناشر منتشر شده است)

[1] Commodity Exchamge

IASB در سال ٢٠١٨ چارچوب مفهومی گزارشگری مالی (چارچوب مفهومی) را منتشر کرد. این سند که به­طور کامل تجدیدنظر شده, جایگزین بخشی از چارچوب مفهومی نسخه ٢٠١٠ شد که از نسخه سال ١٩٨٩ باقی­مانده بود (لازم به ذکر است که چهارچوب مفهومی مورد استفاده در ایران همچنان ترجمه چهارچوب نسخه 1989 بین امللی است), چارچوب مفهومیسال 2018 هشت فصل را به صورت زیر دربر می­گیرد:

فصل ١, هدف صورت­های مالی با مقاصد عمومی.

فصل ٢, ویژگی‌های کیفی اطلاعات مالی سودمند.

فصل 3, صورت­های مالی و واحد گزارشگر.

فصل ۴, عناصر صورت‌های مالی.

فصل ۵, شناسایی و قطع شناسایی.

 فصل ۶, اندازه‌گیری.

فصل ٧, ارائه و افشاء.

فصل ٨, مفهوم سرمایه و نگهداشت سرمایه.

هنگامی که IASB تشخیص داد که برای خدمت‌­رسانی به استفاده‌کنندگان متنوع خود به یک چارچوب مفهومی نیاز دارد, با دقت به کار روی کامل کردن چنین سندی پرداخت، باید تأکید کرد که اگرچه چارچوب مفهومی یک IFRS نیست, اما بخشی از ادبیات آمرانه است. بنابراین, چارچوب مفهومی می‌تواند در شرایط متعددی که IFRS موضوع مد نظر را پوشش نمی‌دهد, رهنمود فراهم کند

منبع: کتاب حسابداری میانه بر اساس IFRS  نوشته کیسو و ویگانت، ترجمه دکتر علی رضا رامروز، انتشارات انجمن حسابداران خبره ایران